Του ΝΙΚΟΥ ΓΟΝΤΙΚΑ*
Χρειάστηκαν δέκα χρόνια, για να ολοκληρωθεί η παράδοση στο μεγάλο κεφάλαιο της διαχείρισης των απορριμμάτων στη Πελοπόννησο.
Όλη αυτή τη περίοδο, όλες οι κυβερνήσεις των αστικών κομμάτων (Ν.Δ – ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ) μονοκομματικές ή συνεργασίας συνέβαλαν στο να ολοκληρωθεί αυτό το έγκλημα σε βάρος του περιβάλλοντος, της υγείας και της τσέπης των λαϊκών στρωμάτων.
Τα αστικά κόμματα όταν ήταν στη κυβέρνηση, έλυναν τα όποια προβλήματα προέκυπταν όπως π.χ.
- Δάνεια στη ΤΕΡΝΑ με την εγγύηση του Δημοσίου.
- Επίταξη των χωραφιών σε Παλιόχουνη και Σκάλα το 2018 με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, και υπογραφή από τον τότε Πρωθυπουργό κ. Τσίπρα για να ξεπεραστούν προβλήματα όπως με τα πλαστά συμβόλαια της ιδιωτικής χωροθέτησης στη Παλαιόχουνη.
- Νομοθετική ρύθμιση το 2021 από την Ν.Δ ώστε οι εγκρίσεις οδικής σύνδεσης των έργων ΜΕΑ – ΧΥΤΥ σε Καλλιρόη και Σκάλα, να δίνονται με απόφαση Υπουργού, αφού τέτοιες αποφάσεις δεν περνούσαν από τα Δημοτικά Συμβούλια Οιχαλίας και Ευρώτα, που μέχρι τότε είχαν την ευθύνη.
- Μεταφορά αρμοδιοτήτων από το Περιφερειακό Συμβούλιο στην Οικονομική Επιτροπή, αφού για κρίσιμες αποφάσεις (όπως απαλλοτριώσεις, όροι σύμβασης, αύξησης μετοχικού κεφαλαίου κλπ) δεν υπήρχε πλειοψηφία στο ΠεΣυ κ.α.
Κολοτούμπα όταν ήταν στην αντιπολίτευση
Τα ίδια αυτά κόμματα, όταν ήταν στην αντιπολίτευση, αντιδρούσαν υποτίθεται και κατήγγειλαν αυτό το έργο.
- Φαραωνικό και αντιπεριβαντολλογικό χαρακτήριζε το έργο ο ΣΥΡΙΖΑ έως το 2015.
- Ερώτηση στη Βουλή κατέθεσαν το 2016 όλοι οι βουλευτές Πελοποννήσου και οι αρμόδιοι τομεάρχες της Ν.Δ ενάντια στις ρυθμίσεις της ΣΔΙΤ (ερώτηση που δεν συζητήθηκε ποτέ).
Ανάλογη στάση κράτησαν οι δυνάμεις και τα στελέχη αυτών των κομμάτων στο ΠεΣυΠ και στα Δημοτικά Συμβούλια.
Ο ίδιος ο νυν Περιφερειάρχης κ. Νίκας και μια σειρά αντιπεριφερειάρχες και Δήμαρχοι που κατήγγειλαν το έργο χθες, το στηρίζουν και το υλοποιούν σήμερα, (π.χ. οι αντιπεριφερειάρχες Περιβάλλοντος Τσουκαλάς, Αρκαδίας Σκαντζός, Μεσσηνίας Αναστασόπουλος —– οι Δήμαρχοι Άργους Καμπόσος, Βόρειας Κυνουρίας Σκαντζός —–).
Όλοι τους σε όλα τα επίπεδα (κυβέρνησης – Περιφέρειας – Δήμων) και σε «μοιρασμένους» ρόλους συνέβαλαν και συμβάλουν ώστε να υλοποιηθεί αυτό το έργο, αλλά ταυτόχρονα να εγκλωβίζεται εντός των τειχών η όποια λαϊκή δυσαρέσκεια και οι αντιδράσεις για επιμέρους πλευρές όπως η ιδιωτική χωροθέτηση μονάδων και ΧΤΤΥ.
Με την ένοχη σιωπή τους δέκα χρόνια κρατούν στο απυρόβλητο τις επιπτώσεις στη τσέπη των λαϊκών στρωμάτων.
Ποιος και πόσα θα πληρώσει
Συμφωνούν όλοι με τις Συμπράξεις Δημόσιο και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) και καταγγέλλουν τους άλλους γιατί δεν τις υλοποιούν σωστά. Αποκρύβουν ότι ΣΔΙΤ σημαίνει να πληρώνει ο λαός για την κατασκευή των έργων (των οδικών αξόνων, των σκουπιδοεργοστασίων, των αεροδρομίων, των λιμανιών και των μαρίνων) και να ξαναπληρώνει για τη χρήση τους με τα υπέρογκα διόδια στους οδικούς άξονες, με τα ανταποδοτικά τέλη για την καθαριότητα για 28 χρόνια με τη συγκεκριμένη ΣΔΙΤ.
Η ΤΕΡΝΑ πήρε δάνειο 80 εκατομμύρια ευρώ από την Άλφα Μπανκ και θα χρηματοδοτηθεί με άλλα 65 εκατομμύρια από το ΕΣΠΑ ή το ΠΔΕ και θα εισπράττει για 28 χρόνια άσχετα με τις συνθήκες που θα διαμορφώνονται. Καθορίστηκαν υπέρογκα διόδια το 2007, σε περίοδο παχιών αγελάδων υποτίθεται, με τη σύμβαση παραχώρησης στο Μορέα του αυτοκινητόδρομου Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα, Λεύκτρο – Σπάρτη και την προηγούμενη δεκαετία με τα μνημόνια εισπράττονταν κανονικά παρόλο που είχε μειωθεί δραστικά το εισόδημα των λαϊκών στρωμάτων. Εισπράττονταν και εισπράττονται κάθε εξάμηνο και τα πανωπροίκια που προβλέπουν οι ρήτρες ποσότητας αυτοκινήτων που κινούνται στον αυτοκινητόδρομο.
Το ίδιο και σε αυτή τη ΣΔΙΤ με τα απορρίμματα. Η Άλφα Μπανκ σε ανακοίνωσή της για το δάνειο της ΤΕΡΝΑ αναφέρει ότι «είναι βιώσιμο, αφού θα πληρώνεται από τα ανταποδοτικά τέλη για την καθαριότητα των Δήμων».
Η κερδοφορία της ΤΕΡΝΑ είναι εγγυημένη αφού είναι διασφαλισμένη η πληρωμή από τους Δήμους ακόμα και με παρακράτηση των ΚΑΠ αν αυτό απαιτηθεί. Είναι διασφαλισμένη αφού υπάρχει και η ρήτρα ποσότητας 150.000 τόνων το χρόνο, που πρέπει να φτάνουν στα εργοστάσιά της.
Ήδη στους προϋπολογισμούς των Δήμων για φέτος (2022) φαίνονται οι επιπτώσεις όσο και να προσπαθούν να τις καμουφλάρουν. Στα 200 έως 400 ευρώ ο τόνος που στοιχίζει στα λαϊκά στρώματα η αποκομιδή των απορριμμάτων (που σε πολλές περιπτώσεις έχει προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση) θα προστεθούν περίπου σαν πρώτη δόση 100 ευρώ στον τόνο από τη ΣΔΙΤ.
Στους προϋπολογισμούς:
- Δήμου Τρίπολης ρητά αναγράφεται κονδύλι 1.400.000 ευρώ για την διαχείριση των απορριμμάτων με ΣΔΙΤ και άλλα 200.000 ευρώ για την μεταφορά τους.
- Δήμου Σπάρτης:
– Υποχρεωτική εισφορά στο ΦΟΔΣΑ 1.160.000 ευρώ.- Μεταφορά απορριμμάτων 400.000 ευρώ. - Δήμου Καλαμάτας:
– Δαπάνες συλλογής και μεταφοράς 2.150.000 ευρώ. - Δήμου Κορίνθου:
– Τα καύσιμα και λιπαντικά μόνο για την καθαριότητα από τα 724.937 ευρώ το 2021 εκτοξεύονται στα 1.804.638 ευρώ το 2022.
– Εισφορά στο ΦΟΔΣΑ 500.000 ευρώ. - Δήμου Ναυπλίου:
– Δαπάνες συλλογής και μεταφοράς από το ΦΟΔΣΑ από 0 ευρώ το 2021 εκτοξεύονται σε 1.278.000 ευρώ το 2022.
– Δαπάνες μεταφοράς από 1.000 ευρώ το 2021 εκτινάσσονται σε 450.000 ευρώ το 2022.
Σε όλους τους προϋπολογισμούς των Δήμων παρουσιάζεται ανάλογα αυξημένο το συνολικό ποσό εξόδων για την καθαριότητα.
Μια σειρά Δημοτικές Αρχές προσπαθούν να αποστασιοποιηθούν από τις συνέπειες της υλοποίησης της ΣΔΙΤ.
Οι Δήμοι Νότιας Κυνουρίας και Ερμιονίδας «κλαψουρίζουν» για τα υπέρογκα μεταφορικά που θα επιβαρυνθούν οι Δήμοι για να φτάσουν τα σκουπίδια από το Λεωνίδιο ή την Ερμιονίδα στη Παλαιόχουνη.
Ο Δήμος Μεγαλόπολης ζητά να μεταφέρει τα σκουπίδια στη Παλαιόχουνη που είναι πιο κοντά και όχι στη Καλλιρόη που είναι υποχρεωμένος από τη ΣΔΙΤ να τα πηγαίνει.
Ο Δήμος Σπάρτης που έχει πλημμυρίσει από σκουπίδια ζητά και αυτός να μεταφερθούν στη Παλιόχουνη και με χθεσινές αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας έγινε αποδεκτό το αίτημα.
Όλες οι Δημοτικές Αρχές ζητούν να κατασκευαστούν Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) στους Δήμους τους για να μειώσουν τα μεταφορικά. ΣΜΑ όμως που θα πληρωθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό και θα δουλεύουν για την ΤΕΡΝΑ.
Δεν ήταν μονόδρομος
Ισχυρίζονται στελέχη της Ν.Δ του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ ότι εδώ που φτάσαμε δεν υπάρχει άλλη λύση. Είναι οι ίδιοι που μέχρι το 2018 υποτίθεται ότι διαφωνούσαν (Δημοτικές Αρχές Κορίνθου – Άργους – Τρίπολης – Σπάρτης κλπ) και μάλιστα έκαναν απόπειρες δικιάς τους διαχείρισης υποτίθεται πολύ πιο φθηνής από της ΤΕΡΝΑ. Έκαναν διαγωνισμούς (Κορίνθου – Άργους – Καλαμάτας) φέσωσαν τους Δημότες για «ενδιάμεση προσωρινή διαχείριση» που τώρα την εγκαταλείπουν, γιατί έχουν τις ρήτρες της ΣΔΙΤ.
Τον Δεκέμβρη όμως του 2018 που πήγε σε όλους τους Δήμους της Περιφέρειας Πελοποννήσου να επικαιροποιήσουν την συμμέτοχή τους στον υπάρχοντα ΦΟΔΣΑ, που αυτόματα σήμαινε δέσμευση και των υποχρεώσεων του ΦΟΔΣΑ για τη ΣΔΙΤ κανένας δεν αντέδρασε. Είχαν τη δυνατότητα και ρητά αναφέρονταν και στο έγγραφο του ΦΟΔΣΑ ότι, μπορούσαν να αποχωρήσουν και να συγκροτήσουν όσοι ήθελαν καινούργιο ΦΟΔΣΑ. Κανένας δεν το τόλμησε. Αποδέχθηκαν έτσι και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη ΣΔΙΤ με τη ΤΕΡΝΑ για τη διαχείριση των απορριμμάτων στη Πελοπόννησο.
Είναι κάλπικο το ενδιαφέρον της κυβέρνησης της Περιφερειακής και των Δημοτικών Αρχών για την προστασία του περιβάλλοντος.
Τα «έργα αποκατάστασης» των 76 ΧΑΔΑ π/υ 30 εκατομμυρίων ευρώ που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια στη Πελοπόννησο ήταν μπαζώματα των ενεργών χωματερών από παρακείμενα μπάζα, (μέχρι μπάζα στη Μαραθόλακα από την διάνοιξη της Περιφερειακής στη Καλαμάτα) και ας προέβλεπε η σύμβαση φυτική γη (καστανόχωμα) πάνω από 100.000 m3. Πληρώθηκε ο ανάδοχος ακόμα και για φυσική αποκατάσταση που είχε απέλθει σε πολλούς ανενεργούς για χρόνια ΧΑΔΑ.
Είναι πρόκληση να κλείνουν τις λιγνιτικές μονάδες στη Μεγαλόπολη υποτίθεται για να μην μολύνουν το περιβάλλον (αντί να αξιοποιήσουν την τεχνολογική εξέλιξη για φίλτρα κλπ) και να προωθούν την καρκινογόνα καύση των απορριμμάτων για την παραγωγή ενέργειας (για αυτό μαζεύουν τα σκουπίδια όλης της Πελοποννήσου κοντά στο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας στη Μεγαλόπολη).
Κλείνουν τις λιγνιτικές μονάδες και σχεδιάζουν Χώρους Διάθεσης Βιομηχανικών Αποβλήτων (ΧΔΒΑ) και Χώρους Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ) στη Μεγαλόπολη, που είναι ήδη επιβαρυμένη περιβαλλοντικά από τη λειτουργία των ορυχείων και των λιγνιτικών μονάδων χωρίς την αξιοποίηση σύγχρονης αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.
Ήδη η Εθνική Τράπεζα ζήτησε πριν 4 χρόνια από τη ΔΕΗ, να μεταφέρει και να θάψει στη Μεγαλόπολη 90.000 τόνους απόβλητα μολυσμένα με αμίαντο από βιομηχανία που έχει κλείσει εδώ και χρόνια στη Πάτρα.
Όλοι τους συνένοχοι
Συνένοχες διαχρονικά για αυτές τις εξελίξεις είναι όλες οι αστικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις σε Δημοτικές – Περιφερειακές – Νομαρχιακές Αρχές, οι συνδικαλιστικές ηγεσίες οι οικολόγοι και οικολογούντες γιατί μαζί διοργάνωναν δεκάδες ημερίδες και φιέστες για τα καλά της μεταλιγνιτικής περιόδου, για την πράσινη ενέργεια για τον «κακό λιγνίτη» για την καλή ΕΕ και την νομοθεσία της που δεν σέβονται και υλοποιούν οι κυβερνήσεις. Ακόμα και τώρα ο Πετράκος πρωτοστατεί στην αθώωση της ΕΕ, που βγάζει 29 «κίτρινες κάρτες» στο έργο για τη ΣΔΙΤ διαχείρισης των απορριμμάτων στη Πελοπόννησο.
Σιωπούν στη καλύτερη περίπτωση αν δεν προπαγανδίζουν τις ντιρεκτίβες της ΕΕ για «πληρώνω όσο πετάω» σκουπίδια, τέλος ταφής και τα άλλα προωθούμενα από την ΕΕ.
Για να διασφαλίσουν τα μακροχρόνια συμφέροντα των επιχειρηματικών ομίλων, υλοποιούν τους σχεδιασμούς που θα μετατρέψουν σε χαβούζα τη Μεγαλόπολη, την Παλαιόχουνη και την ευρύτερη περιοχή της Ασέας.
Κολλητά στο σκουπιδοεργοστάσιο της ΤΕΡΝΑ στην Παλαιόχουνη, στο Αθήναιο μεταφέρουν τη ρυπογόνα μονάδα επεξεργασίας ζωικών υπολειμμάτων που έκλεισε στα Λεχαινά της Ηλείας με τη σφραγίδα του Συμβουλίου Επικρατείας για λόγους περιβαλλοντικούς.
Παρά την καθολική αντίδραση των κατοίκων και των φορέων, κυβέρνηση και εταιρεία μεθοδεύουν την ολοκλήρωση αυτού του εγκλήματος που θα ανατρέψει τη ζωή των κατοίκων στην ευρύτερη περιοχή, ενώ οι ελεγκτικές αρχές προκλητικά δεν ασχολούνται με τα όσα παράνομα συμβαίνουν εκεί.
Ανάλογη κατάσταση επικρατεί και στη Σκάλα Λακωνίας.
Τέσσερα χρόνια τώρα οι κάτοικοι δίνουν αγώνα για να αποτρέψουν το έγκλημα στη περιοχή τους και βρίσκουν απέναντι όλους τους θεσμικούς παράγοντες της Λακωνίας (Βουλευτές, Ν.Δ και ΣΥΡΙΖΑ, Περιφέρεια, Δήμους, Επιμελητήρια κλπ) και ισχυρή αστυνομική δύναμη, που προστατεύουν την ΤΕΡΝΑ από τον εχθρό λαό που αγωνίζεται.
Καταγγέλλουμε το κλίμα αστυνομοκρατίας στη περιοχή και καλούμε την κυβέρνηση και τους αρμόδιους φορείς να αποσύρουν τώρα τις αστυνομικές δυνάμεις από την περιοχή.
Πραγματική λαϊκή αντιπολίτευση
Εμείς σταθερά από την αρχή, προβάλλαμε το κύριο. Την παράδοση της διαχείρισης των απορριμμάτων στη Πελοπόννησο στο μεγάλο κεφάλαιο. Τις επιπτώσεις βεβαίως και στο περιβάλλον αλλά κύρια στην υγεία και στην τσέπη των πλατειών λαϊκών στρωμάτων, και πρώτα και κύρια στους εργαζόμενους στην καθαριότητα. Αναδείξαμε το τι σημαίνει ΣΔΙΤ, πατώντας και στη πείρα από την παραχώρηση των οδικών αξόνων στο μεγάλο κεφάλαιο. ΣΔΙΤ σημαίνει σε κρίσιμους τομείς που θέλει το κεφάλαιο να επενδύσει τα υπερσυσωρευμένα κεφάλαια που λιμνάζουν και να έχει σίγουρη, μακροχρόνια και εγγυημένη κερδοφορία, τα πλατιά λαϊκά στρώματα μέσω των διάφορων προγραμμάτων (ΕΣΠΑ – ΠΔΕ – ΕΠΕΡΑ κλπ) πληρώνουν το μεγάλο μέρος του κόστους των επενδύσεων και ξαναπληρώνουν μετά για χρόνια για τη χρήση αυτών των υποδομών.
Στην καλύτερη των περιπτώσεων οι καπιταλιστές βάζουν το 8 έως 12% του κόστους των επενδύσεων και αυτά πολλές φορές με δάνεια, με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
Χωρίς να υποτιμούμε τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, αναδείξαμε τα αποτελέσματα της ΣΔΙΤ και της ιδιωτικής χωροθέτησης που τώρα αρχίζουν να βιώνουν τα πλατιά λαϊκά στρώματα. Προβάλλαμε τις επιδιώξεις που φτάνουν ως την καύση απορριμμάτων (RDF και RSF) για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε αυτή τη γραμμή επιμένουμε και τώρα που άρχισαν να λειτουργούν οι ΜΕΑ και οι ΧΥΤΥ προβάλλοντας στόχους και αιτήματα όπως μείωση των ανταποδοτικών τελών για την καθαριότητα στα πλατιά λαϊκά στρώματα και αύξηση στη βιομηχανία και στους επιχειρηματικούς ομίλους. Να μην προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση της αποκομιδής των απορριμμάτων και της καθαριότητας, που σε μια σειρά Δήμους ήδη έχει προχωρήσει.
Οι εργαζόμενοι στη καθαριότητα που δουλεύουν με διάφορες μορφές (συμβασιούχοι – εργολαβικοί) να μονιμοποιηθούν με πλήρη εργασιακά ασφαλιστικά και μισθολογικά δικαιώματα με ένταξη στα ΒΑΕ.
Δεν είναι διέξοδος ο πόλεμος των πόλεων για το σε ποια περιοχή θα πάνε τα σκουπίδια, ούτε η ψεύτικη αλληλεγγύη στήριξης χθες της Τρίπολης, του Γυθείου, της Ερμιονίδας σήμερα της Σπάρτης που γεμίζουν με τόνους σκουπίδια στους δρόμους.
Διέξοδος είναι ότι για τέτοια μεγάλα λαϊκά προβλήματα υπάρχουν δυο τρόποι για να αντιμετωπιστούν. Να είναι πεδίο κερδοφορίας με τα γνωστά αποτελέσματα ή η διαχείριση των απορριμμάτων να γίνεται από Δημόσιο Κρατικό Φορέα χωρίς καμμιά ανάμειξη ιδιωτών, με πολιτικές μείωσης της παραγωγής απορριμμάτων, διαλογή στη πηγή, ανακύκλωση κομποστοποίηση. Με ΧΥΤΥ που η χωροθέτηση θα γίνεται με αποκλειστικά επιστημονικά κριτήρια, με έργα μείωσης της επίπτωσης στο περιβάλλον.
* Ομιλία Νίκου Γόντικα στην εκδήλωση της Τ.Ε. Αρκαδίας του ΚΚΕ για την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων στη Πελοπόννησο
