Σε τελετή που πραγματοποιήθηκε σήμερα στον λιμένα της Πύλου, αποδόθηκαν τιμές στη μνήμην των πεσόντων στη Μάχης της Σφακτηρίας, Σταύρου Δ. Σαχίνη, Αναστασίου Δ. Τσαμαδού, Χ. Αναγνωσταρά και του Ιταλού φιλέλληνα Σαντόρε ντι Σανταρόζα, στις 26η Απριλίου του 1825. Παράλληλα γιορτάστηκε η ιστορική έξοδο που έγινε από το βρίκι «Άρης», που χαρακτηρίζεται ως το μεγαλύτερο ναυτικό κατόρθωμα όλων των εποχών.
Στους πεσόντες, τιμές απέδωσαν, αφήνοντας δάφνινο στεφάνι στο λιμάνι της Πύλου, ο Δήμαρχος Πύλου – Νέστορος Παναγιώτης Καρβέλας και ο απόγονος του Ήρωα, Υπουργού Πολέμου Αναγνωσταρά, Χρήστος Κορομηλάς.
Ο κ. Καρβέλας δήλωσε: «Η Έξοδος του βρίκιου «Άρης» από το Ναυαρίνο αποτελεί ένα από τα ηρωικότερα και πιο συγκινητικά περιστατικά του ναυτικού αγώνα, κατά την ελληνική επανάσταση του 1821. Σήμερα, 195χρόνια μετά, θυμόμαστε τις ένδοξες στιγμές της Ναυτικής μας Ιστορίας, όπου ένα πλοίο, μόνο του, αντιμετώπισε έναν ισχυρό στόλο και νίκησε, εμπνέοντας και παραδειγματίζοντας στο βάθος του χρόνου ολόκληρο τον κόσμο!».
Το βρίκιον «Άρης» (γνωστό και ως «Αθηνά» κατά την περίοδο 1829–1879) θεωρείται ένα από τα ενδοξότερα πλοία του ελληνικού ναυτικού στον αγώνα της ανεξαρτησίας της Ελλάδος· ήταν ιδιοκτησίας Αναστασίου Τσαμαδού. Ναυπηγήθηκε στη Βενετία το 1807, κατόπιν παραγγελίας του Αναστασίου Τσαμαδού και πήρε το όνομα του μυθικού θεού του πολέμου Άρη. Το Μάρτιο του 1821, εν όψει του αγώνα της ανεξαρτησίας της Ελλάδος, εξοπλίστηκε και στη συνέχεια εντάχθηκε στο στόλο της Ύδρας. Έλαβε μέρος σε πολλές ναυμαχίες, αλλά δοξάστηκε στις 8 Μαΐου [Π.Η. 26 Απριλίου] 1825, λίγο πριν την πτώση της Σφακτηρίας, με τη διάσπαση κατά την πολιορκία του νησιού, όπου πέρασε με επιτυχία ανάμεσα από τον κλοιό των Αιγυπτιακών πλοίων του Ιμπραήμ στη Σφακτηρία, διαφεύγοντας σώο από τον κόλπο του Ναυαρίνου μετά από πολύωρη μάχη, διάτρητο από τις σφαίρες, χωρίς κατάρτια και με λίγες απώλειες. Ο Μαυροκορδάτος κι ο Σαχτούρης κατάφεραν να διαφύγουν με τον Άρη.
Ο στρατηγός Ιωάννης Μακρυγιάννης, που παρακολουθούσε τη ναυμαχία από το φρούριο του Νεοκάστρου, γράφει σχετικά στα απομνημονεύματά του: Σώθηκαν με μεγάλο κίνδυνο κι απερίγραπτη γενναιότητα αυτείνοι οι άνθρωποι του καραβιού. Άλλο είναι να το [β]λέπει άνθρωπος και άλλο να το λέγει. Σώθηκαν με τη βοήθεια του Θεού, δίνοντάς τους [ο Θεός] ανδρεία πολλή.
ΤΟ ΠΛΟΙΟ “ΑΡΗΣ” ΣΤΗ ΣΦΑΚΤΗΡΙΑ
Το βρίκιο «Άρης» ήταν σε αποστολή μεταφοράς πολεμικού υλικού με προορισμό την Πάτρα, όταν διερχόμενο από το Νεόκαστρο (τη σημερινή Πύλο) στις 19 Απριλίου(Π.Η.) του 1825, ο κυβερνήτης του Aναστάσιος Tσαμαδός στάθμευσε και ζήτησε άδεια από τον Υπουργό Πολέμου της Κυβέρνησης, Χ. Αναγνωσταρά, να παραμείνει και να εφοδιάσει την άμυνα του λιμανιού, λόγω του ότι ο Ιμπραήμ Πασάς ετοίμαζε εκεί απόβαση.
Έτσι και έγινε: μετά από συμβούλιο, που διεξήχθη τελικά στο πλοίο «Άρης» υπό του υπουργού Πολέμου Αναγνωσταρά, αποφασίστηκε να ενισχυθεί η άμυνα του νησιού με 500 ακόμα άνδρες και ναυτικούς, καθώς και να ζητήσουν επιπλέον ενισχύσεις. Στις 22 Απριλίου(Π.Η.) ο ελληνικός στόλος βρέθηκε εμπρός στο Νεόκαστρο, ενώ ο εχθρικός γύρω στις Οινούσες. Ο Ανδρέας Μιαούλης, αφού συσκέφθηκε με τον Τσαμαδό, παρατάχθηκε για μάχη. Όλη η ημέρα πέρασε με ακροβολισμούς ομοίως και οι επόμενες δύο επιθέσεις του ελληνικού στόλου δεν κατάφεραν να παρασύρουν τον εχθρικό στόλο σε κάποια ναυμαχία. Κύριος στόχος του Ιμπραήμ ήταν η Σφακτηρία. Σύμφωνα με το σχέδιό του η πρώτη μοίρα, που αποτελείτο από 3 φρεγάτες, 4 κορβέττες και 39 άλλα μικρότερα πλοία, διατάχθηκε να εισδύσει στον κόλπο, να βομβαρδίσει το νησί και να καλύψει την απόβαση. Η δεύτερη μοίρα, που αποτελείτο από τα μεγαλύτερα πλοία, θα ορμούσε εναντίον του ελληνικού στόλου, που λοξοδρομούσε κάτω από το νησί Πρώτη. Συγχρόνως τα αιγυπτιακά στρατεύματα της ξηράς θα επετίθεντο εναντίον του Παλαιοκάστρου.
Η ΗΡΩΙΚΗ ΕΞΟΔΟΣ ΤΟΥ «ΑΡΗ»
Τη νύχτα της 25ης προς 26η Απριλίου(Π.Η.) ο Aιγυπτιακός Στόλος, έχοντας πλέον ευνοϊκό άνεμο, εισέπλευσε στον όρμο του Ναυαρίνου, συνοδεύοντας αποβατικό σώμα τριών χιλιάδων ανδρών για να καταλάβει τον όρμο και το φρούριό του. O εχθρός αρχικά κατέλαβε τη Σφακτηρία, φονεύοντας 350 από τους 800 υπερασπιστές της, μεταξύ των οποίων ήταν ο φιλικός και αρχηγός των Ελλήνων στη μάχη Αναγνωσταράς, ο Φρούραρχος της Σφακτηρίας Σταύρος Δ. Σαχίνης, ο φιλέλληνας Ιταλός κόμης Σαντόρε ντι Σανταρόζα και ο κυβερνήτης του βρικίου «Άρης», πλοίαρχος Αναστάσιος Τσαμαδός. Ο τελευταίος βρισκόταν στην ξηρά στο πλευρό των αμυνομένων Ελλήνων μαζί με 200 περίπου αξιωματικούς και ναυτικούς, που εγκατέλειψαν και αυτοί τις λέμβους τους για να βοηθήσουν στη μάχη. Tο γεγονός ότι όχι μόνο αυτός, αλλά και ο κυβερνήτης του πλοίου «Αθηνά», ο πλοίαρχος Νικόλαος Βότσης, δεν πρόλαβαν να επιβιβασθούν στα πλοία τους, σημαίνει ότι ο είσπλους των Αιγυπτίων έγινε αιφνιδιαστικά. Όταν οι ναυτικοί μας τράπηκαν σε φυγή, επιστρέφοντας ατάκτως στις λέμβους τους, επέβησαν όπου ήταν δυνατόν, ανεξαρτήτως αν ήταν το πλήρωμα του σκάφους ή όχι. Δύο από τα πέντε άλλα πλοία μας που ήταν στον όρμο, πρόλαβαν να σαλπάρουν έγκαιρα και να εξέλθουν ανενόχλητα, με κυβερνήτες τον Θεόδωρο Σάντο Σπετσιώτη και τον Βασίλειο Σ. Βουδούρη. Το «Αθηνά» χωρίς τον κυβερνήτη του επιχείρησε και επέτυχε ηρωική έξοδο. Στο βρίκιο «Αχιλλεύς», ενώ απέπλεε από τον όρμο υπό των αδελφών Γεωργίου και Αντωνίου Ορλάνδου, κρεμάσθηκαν τριάντα ναύτες στα πλευρά της λέμβου με το σώμα στη θάλασσα, όπως και σε άλλα πλοία. Επίσης, το τρικάταρτο και βαριά οπλισμένο «Ποσειδών» υπό του Θεοφίλου Μουλά, απέπλευσε οριακά φορτωμένο με βαρέλια νερό στην πλώρη για να μοιάζει πυρπολικό και έτσι κατάφερε να διαφύγει, χωρίς να προσπαθήσουν να το εμβολίσουν. Τελευταίο έμεινε το βρίκιο «Άρης», που είχε μείνει μέσα στον όρμο, περιμένοντας τον κυβερνήτη του. Μόλις το πλήρωμα έμαθε για τον θάνατό του, απέπλευσε με τον Πλοίαρχο Νικόλαο Βότση, που πρόλαβε να επιβιβαστεί την τελευταία στιγμή σε αυτό μαζί με το Δημήτριο Σαχτούρη και τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο.
ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ «ΆΡΗΣ»
Το ημερολόγιο του πλοίου «Άρης» παραδόθηκε στους συγγενείς του Αλεξάνδρου Τσαμαδού και σώζεται μέχρι σήμερα από τους απογόνους του. Είναι γραμμένο με μολύβι και το παρακάτω απόσπασμά του αναφέρει συμβάντα της ημέρας της εξόδου του πλοίου, 8ης Μαΐου [Π.Η. 26ης Απριλίου] του 1825, μέχρι της στιγμής που το πλοίο ανοίγει τα πανιά του.
Ημερολόγιον βρικίου Άρης — Κυριακή, 26 Απριλίου(Π.Η.) 1825
Έως εις τας 8 ώρας μ.μ. ο εχθρικός στόλος, γενόμενος εις δύο μοίρας, η μεν φυλάττουσα το Βλησίδι, εκανονιοβόλει το νησίον Σφακτηρία, ταυτοχρόνως δε και ο Ιμβραήμ πασάς δια ξη[ρ]άς την πόλιν. Ο κανονιοβολισμός διήρκεσεν ώραν 1 εις τας 5, όπου και έρριψαν τας βάρκας των οι εχθροί γεμάταις πολεμοφόδια να κάμουν απόβασιν· οι εν τῳ Νησίῳ έδωσαν το κατ’ αρχάς αντίστασιν γενναίων και έτρεψαν ταις βάρκαις εις φυγήν μία όμως εξ εκείνων, μη δυνηθέντες να την εμποδίσωσιν, έκαμεν απόβασιν και ταυτοχρόνως έκαμον και αι άλλαι και ούτως οι Έλληνες ετράπησαν εις φυγήν και [οι Αιγύπτιοι] άλλους εζώγρησαν, άλλους εθανάτωσαν και άλλους έπνιξαν και ούτως εκυριεύθη το Νησίον από τους εχθρούς, τα δε ιδικά μας πλοία, ιδόντα τον κίνδυνον και αβεβαιότητα μη κλεισθώσιν, έκαμον αρχή να κόπτουν τας άγκυρας, αφού άφησαν το […] έξω εις το Νησίον, άλλους συντρόφους, αρκετούς θανατωμένους και ζωγρησμένους·πρώτον το καράβι που έκαμε πανιά εστάθη το πλοίο του Βασιλείου Σ. Βουδούρη, και ακολούθως τα πλοία, ημείς δεν ηξήλθομεν και ο πλοίαρχός μας μετά του ναυκλήρου έξω και άλλοι σύντροφοι, ο δε Εκλαμπρότατος Μαυροκορδάτος έλλειπεν έξω εις το Νησίον εστείλαμεν ταις βάρκαις μας δια να τους λάβωμεν, αλλά κατά δυστυχίαν ταις ανήγγειλον ότι εθανατώθη ο γενναίος πλοίαρχός μας, πολεμών μετά του ναυκλήρου Χριστοφίλου και λοιπών·τούτους επερίλαβον. Ο ναύκληρος Χριστόφιλος εσώθη κολυμβών εις το φρούριον.
Πηγή: el.wikipedia.org
