Στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών εκδηλώσεων για την 80η επέτειο από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1945-2025), τo ευρωπαϊκό ίδρυμα LRE Foundation, που εστιάζει στη διατήρηση και αξιοποίηση της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς που σχετίζεται με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δημιούργησε το πρόγραμμα «Europe Reremember» για τον εορτασμό της 80ής επετείου από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το εν λόγω ευρωπαϊκό πρόγραμμα – εκστρατεία έχει διάρκεια από τον Ιούλιο του 2023, την επέτειο της απόβασης στη Σικελία, έως τον Μάιο του 2025, όταν θα πραγματοποιηθεί η 80η επέτειος από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη. Η ευρωπαϊκή εκστρατεία δίνει την δυνατότητα σε διαφορετικές κοινότητες να προβληματιστούν σχετικά με την πολύπλοκη κληρονομιά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου από πολλαπλές ιστορικές προοπτικές, ενώ στόχος του είναι να μοιραστεί εμπειρίες και να ενθαρρύνει την αμοιβαία κατανόηση του κοινού παρελθόντος μας. Με όλο και λιγότερους αυτόπτες μάρτυρες κάθε χρόνο που περνάει, το «Europe Reremembers επιδιώκει ενεργά να προωθήσει νέους τρόπους μνήμης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου για το μέλλον.
Στη βάση αυτών και στο πλαίσιο της τοπικής πρόσφατης ομόφωνης απόφασης του Δήμου Πύλου-Νέστορος (30.4.2024), για την καθιέρωση του Διατηρητέου Δημοτικού Σχολείου Κάτω Αμπελοκήπων – Αρχηγείο Εθνικής Αντίστασης Β’ Παγκοσμίου Πολέμου Νότιας Μεσσηνίας ως επίσημου ιστορικού τόπου εορτασμού για το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου την 9η Μαΐου έκαστου έτους (ημέρας πανελλαδικού εορτασμού των εθνικών αγώνων και της Εθνικής Αντίστασης κατά του ναζισμού και του φασισμού – ΦΕΚ 72/Α/8.4.1999), το Ινστιτούτο Πολιτισμού Μεσσηνίας απέστειλε αίτημα στο ίδρυμα LRE Foundation για ένταξη του ιστορικού οικισμού των Κάτω Αμπελοκήπων στο επετειακό ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Europe Remembers», μέσω μιας σχετικής εκδήλωσης, και το οποίο έγινε αποδεκτό. Έτσι, στην εν λόγω σελίδα του επετειακού ευρωπαϊκού προγράμματος, που αποτυπώνονται ιστορικοί τόποι και εκδηλώσεις που σχετίζονται με την ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, παρουσιάζεται η εκδήλωση που θα λάβει χώρα στον ιστορικό οικισμό των Κάτω Αμπελοκήπων: https://www.europeremembers.com/events/609/historical-walk.
Ειδικότερα, η εκδήλωση αφορά την δημιουργία ενός ειδικού επετειακού χάρτη που θα τοποθετηθεί στην είσοδο του οικισμού και θα αποτυπώνει τοποθεσίες μνήμης της περιοχής καθώς και μικρές ιστορίες αυτών που σχετίζονται με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ σε κάθε έναν από τους τόπους μνήμης θα υπάρχει ειδική αναμνηστική σήμανση, ώστε ο επισκέπτης, μέσα από έναν ιστορικό περίπατο, να εξερευνά ένα «υπαίθριο μουσείο» με άγνωστες ιστορίες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ανάμεσα στις τοποθεσίες μνήμης που θα σημανθούν με επετειακή ετικέτα, με αφορμή τα 80η επέτειο από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ξεχωρίζουν το διατηρητέο Δημοτικό Σχολείο Κάτω Αμπελοκήπων που αποτέλεσε Αρχηγείο Εθνικής Αντίστασης Β’ Παγκοσμίου Πολέμου Νότιας Μεσσηνίας, η περιτοιχισμένη αυλή κατοικίας της οικογένειας Μπλουγουρά, όπου στις 4 Απριλίου 1944 οι Γερμανοί κατακτητές συγκέντρωσαν εκεί όλους τους κατοίκους με στόχο να κάψουν τον οικισμό αν έβρισκαν οπλισμό σε κάποια κατοικία, το καφεοινοπαντοπωλείο «Ελβετία», όπου κατά τα έτη 1941-1942 οι κατακτητές συγκέντρωναν εκεί τρόφιμα και ακολούθως τα μετέφεραν στο αρχηγείο τους στην Πύλο, η Σπηλιά «Βάγια, που αποτέλεσε καταφύγιο κατοίκων και ανταρτών κατά την περίοδο 1941-1944 και ο υδρόμυλος «Παλιόμυλος», όπου μια μικρή αντάρτικη ομάδα είχε δημιουργήσει μια υδροηλεκτρική εγκατάσταση (1941-1944) με στόχο τη φόρτιση μπαταρίας μυστικού ραδιοφώνου ενώ παράλληλα, με τη χρήση γραφομηχανής συντασσόταν δελτίο τύπου, με τίτλο «Ο Αγωνιστής», με τα νέα που μεταδίδονταν και κάθε εβδομάδα τα δελτία Τύπου κυκλοφορούσαν με απόλυτη μυστικότητα σε όλους τους οικισμούς της περιοχής.
Το επετειακό πρότζεκτ θα εγκαινιαστεί στις 9 Μαΐου 2025, όπου θα λάβει χώρα ο ιστορικός περίπατος και η ξενάγηση στους τόπους μνήμης, παράλληλα με την επετειακή θεσμοθετημένη εκδήλωση για το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που θα τελεστεί στο διατηρητέο Δημοτικό Σχολείο του οικισμού, στο πλαίσιο της «Ημέρας της Νίκης» στην Ευρώπη (V.E. Day: Victory in Europe Day) , όπου σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο τιμώνται η κοινή θυσία και η γενναιότητα των συμμαχικών δυνάμεων και των αντιστασιακών κινημάτων κατά του ναζισμού και του φασισμού.
