Η ομόφωνη κήρυξη ως διατηρητέου μνημείου των ερειπίων του Τελωνείου Μπούκας από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων αποτελεί δικαίωση μια μεγάλης προσπάθειας που κορυφώθηκε εδώ και 1,5 χρόνο περίπου. Διαχρονικά το αίτημα διατυπώθηκε από διάφορες πλευρές και κυρίως από το Σύλλογο Απανταχού Νησιωτών «Πάμισος», ο οποίος είχε οργανώσει και εκδηλώσεις στο χώρο. Κρατήθηκε «ζεστό» τα τελευταία χρόνια με δημόσιες παρεμβάσεις από τον τ. δημοτικό σύμβουλο Γιάννη Λάσκαρη. Υποβλήθηκε εγγράφως από το Δήμο Μεσσήνης σε διάφορες κατευθύνσεις αλλά κάθε φορά χανόταν στα γρανάζια της γραφειοκρατίας. Τον Ιανουάριο του 2023 δημιουργήθηκε η ομάδα «Το Τελωνείο είναι μνημείο» που προσπάθησε να θέσει σε νέα βάση την υπόθεση. Με την ομάδα συντάχθηκαν εκατοντάδες διαδικτυακοί φίλοι, ενώ ήταν πολύ περισσότεροι αυτοί που το πληροφορήθηκαν από έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης.
Ο πρώτος μεγάλος στόχος επιτεύχθηκε και ως εκ τούτου προσωπικά από την συνεχή παρακολούθηση του θέματος, θεωρώ υποχρέωσή μου να ευχαριστήσω εκείνους που στήριξαν την προσπάθεια ώστε να έχει αίσιο τέλος. Πρώτα από όλους τους φίλους και συμπατριώτες που «υιοθέτησαν» και εξέφρασαν την υποστήριξή τους με κάθε τρόπο. Τους θεσμικούς πολιτικούς παράγοντες που έθεσαν στην πολιτική ηγεσία το θέμα με ερωτήσεις και αναφορές όπως έκαναν οι κοινοβουλευτικές ομάδες του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, του ΚΚΕ και του ΜέΡΑ25. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στο βουλευτή Γιάννη Λαμπρόπουλο, ο οποίος σε όλο αυτό το διάστημα από την στιγμή που έφτασε στα χέρια του η επιστολή της ομάδας, ήταν σε επαφή με την ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού για να προχωρήσει το θέμα. Όταν έγινε φανερό ότι το υπουργείο Πολιτισμού για να τοποθετηθεί χρειάζονταν οι δικές μας «διαδικαστικές» πρωτοβουλίες, χρειάστηκε να τεκμηριωθεί το αίτημα προς την αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΠΟ.
Στην πρόσκληση για τη συγκέντρωση στοιχείων ανταποκρίθηκαν φίλοι και στη διαδικασία αυτή σημαντική ήταν η προσφορά του Γιώργου Παυλάκη, ο οποίος παραχώρησε αντίγραφα των συμφωνητικών κατασκευής του κτηρίου το 1865, 1867 και 1874. Συγκροτήθηκε έτσι μια πλήρως τεκμηριωμένη πρόταση συνοδευόμενη από πλήθος εγγράφων και φωτογραφίες. Η υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και Ιονίων Νήσων ανταποκρίθηκε άμεσα στο σχετικό αίτημα και προχώρησε σε αυτοψία. Τις πιο θερμές ευχαριστίες στον προϊστάμενο της Υπηρεσίας Γιώργο Παπανδρέου και τον προϊστάμενο του Τμήματος Μελετών και Έργων Αναστήλωσης Γιώργο Παναγιωτουνάκο για την άμεση και θετική ανταπόκριση που ήταν εξαιρετικά σημαντική στη θετική έκβαση της υπόθεσης.
Όλη αυτή η προσπάθεια αγκαλιάστηκε από τους θεσμικούς παράγοντες της Μεσσήνης και οφείλονται ευχαριστίες για το ενδιαφέρον και την υποστήριξη τόσο από το Δήμαρχο Μεσσήνης Γιώργο Αθανασόπουλο, όσο και από σύσσωμο το δημοτικό συμβούλιο της πόλης στην ειδική συζήτηση που έγινε σε αυτό. Αγκαλιάστηκε όμως και από τους πολίτες και τους φορείς της πόλης, με αποκορύφωμα τη μεγάλη συναυλία που οργανώθηκε από το Σωματείο Εθελοντών Μεσσήνης με την Αιμιλία Σαρρή στο χώρο του Τελωνείου. Ασφαλώς, πολλές ευχαριστίες στα μέλη του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων που ομόφωνα αποφάσισε την κήρυξη του Τελωνείου ως διατηρητέου μνημείου.
Στην ευχαριστήρια αυτή αναδρομή ελπίζω να μην ξέχασα κάποιον. Εκείνο που έχει σημασία είναι το γεγονός ότι τα καταφέραμε και έγινε το πρώτο και σημαντικό βήμα. Όλοι μαζί θα κάνουμε και τα επόμενα μέχρι την αναστήλωση και ανάδειξη του ιστορικού κτίσματος, του οποίου τα ερείπια αποτελούν στοιχεία νεώτερης ιστορικότητας καθώς είναι αυτό που απέμεινε μετά την ανατίναξη από τους Γερμανούς κατακτητές πριν 80 χρόνια, το καλοκαίρι του 1944.
Για την Ομάδα «Το Τελωνείο είναι μνημείο»
Ηλίας Μπιτσάνης
