Του Κώστα Γουλιάμου *
Κατά μία (γεω)πολιτική έννοια, μπορεί κάποιος να προσεγγίσει και να ερμηνεύσει την επίσκεψη Ολάντ στην Ελλάδα σε συνάρτηση με την πρόσφατη επίσκεψη Μέρκελ στην Τουρκία. Αναντίλεκτα, η παρουσία του Γάλλου προέδρου έχει αφενός πολιτική σημειολογία, αφετέρου ειδική γεωπολιτική διάσταση, εφόσον βέβαια ληφθούν σοβαρά υπόψη εξελίξεις και προκλήσεις που απορρέουν από τη γεωγραφική μήτρα της Ανατολικής, της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Εν ολίγοις, οι επισκέψεις Ολάντ σε Αθήνα και Μέρκελ σε Άγκυρα κωδικοποιούν ευδιάκριτες πολιτικές ανταγωνιστικών ισορροπιών ισχύος στο χώρο της Μεσογείου.
Δίχως άλλο, Γερμανία και Γαλλία αναζητούν έδαφος για την ανάπτυξη της (γεω)πολιτικής τους ισχύος. Συγκεκριμένα, ο Ολάντ επιλέγει την Αθήνα με στόχο να υπενθυμίσει όχι μόνο στο εσωτερικό του μέτωπο αλλά και στο διεθνές πολιτικό περιβάλλον ότι η Γαλλία αποτελεί, και εκείνη, σημαντικό παράγοντα στα τεκταινόμενα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου που, εκ των πραγμάτων, φαίνεται να ανατρέπονται με επιταχυνόμενο ρυθμό.
Επιπρόσθετα, ο Ολάντ υποδεικνύει με την επίσκεψή του πως η Γαλλία έχει την πολιτική βούληση να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις ώστε να ενισχύσει τη θέση και το ρόλο της στη λεκάνη της Μεσογείου και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Σε κάθε περίπτωση, ο Γάλλος πρόεδρος δια της παρουσίας του θέλει να διαμηνύσει ότι το ζήτημα ηγεμονίας δεν αποτελεί αποκλειστικό/ προνομιακό πεδίο του Βερολίνου. Τουναντίον, έχει σημαντικό λόγο και ρόλο το Παρίσι. Προεκτείνοντας θα λέγαμε πως η εκτεινόμενη και εντεινόμενη ρευστότητα και αστάθεια – παράγωγο κυρίως του διεθνούς ανταγωνισμού στους φυσικούς πόρους – επηρεάζουν σαφώς τόσο τις συνθήκες σταθερότητας όσο και τους όρους ηγεμονικής επιρροής και ισχύος στην περιοχή.
Σε αυτό το γεωγραφικό σύνολο, η Ελλάδα μπορεί να καταστεί κρίσιμος παράγων σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση περιφερειακής ασφαλείας και, συνάμα, να αποκτήσει την ιδιότητα κεντρικού σταθεροποιητικού πυλώνα. Παράλληλα, όσο η γεωπολιτική αξία της Μεσογείου μεγιστοποιείται, τόσο περισσότερο η Αθήνα μπορεί αν διευρύνει το στρατηγικό της μέρισμα στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Άλλωστε η εν λόγω περιοχή είναι ζωτικής σημασίας για τη Γαλλία και τα μεσογειακά κράτη – ειδικά και ιδιαίτερα για την Ελλάδα – και όχι μόνο για τη Γερμανία και τα βόρεια μέλη της Ε.Ε.
Δεδομένου ότι ο αραβικός ή μουσουλμανικός κόσμος δεν αποτελεί κάτι το ενιαίο και ομοιογενές ούτε πεδίο στερούμενο ανταγωνισμών και αντιθέσεων, η Αθήνα έχει τη δυνατότητα λόγω συνθηκών να λειτουργήσει ως μοχλός ασφαλείας και σταθερότητας αλλά και στρατηγικής διασύνδεσης με τις χώρες της περιοχής μέσω πρόδρομων έργων που μπορούν να επιτύχουν όρους ειρηνικής συνύπαρξης και βιώσιμης ανάπτυξης.
[Δημοσιεύθηκε στην Eφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» στις 23/10/2015)]
* Ο Κώστας Γουλιάμος είναι Πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου και κατάγεται από την Καλαμάτα
