Της Ευαγγελίας Καούρη*
Ενδεικτικά σήμερα, με το μέσο κυμαινόμενο επιτόκιο στεγαστικού δανείου να είναι στο 2,11%, το μίσθωμα για ακίνητο αξίας 120.000 ευρώ είναι 1.041,67 ευρώ το μήνα (!) τη στιγμή που το μέγιστο ποσό του στεγαστικού επιδόματος για τα ευάλωτα νοικοκυριά ορίζεται σε 70 ευρώ ανά μήνα και με ανώτατο όριο τα 210 ευρώ μηνιαίως.
Ο νέος νόμος 4738/2020 επιγράφεται ως «Ρύθμιση οφειλών και παροχή δεύτερης ευκαιρίας και άλλες διατάξεις» αλλά στην πραγματικότητα είναι ένας νόμος που ρυθμίζει κατά βάση την πτώχευση και τις προπτωχευτικές διαδικασίες.
Διεκδικεί ομολογουμένως πολλές αρνητικές πρωτιές. Ο άστοχος τίτλος του- περισσότερο θυμίζει παραπλανητικό τίτλο σε άρθρο φιλοκυβερνητικού εντύπου- δεν έχει καμία σχέση με το πραγματικό του περιεχόμενο. Στην ουσία αποτελεί ολετήρα για τους οικονομικά ευάλωτους και παράγοντα αποσταθεροποίησης του συνόλου της κοινωνίας. Πρέπει επιτέλους να συνειδητοποιήσουμε την κοινωνική και οικονομική αλυσίδα που μας συνδέει. Κανείς δεν θα μείνει ανεπηρέαστος από τις κατακλυσμιαίες συνέπειες του.
Είναι επίσης ένας νόμος για τον οποίο δεν προηγήθηκε κανένας θεσμικός διάλογος με τους κοινωνικούς φορείς και δεν συγκροτήθηκε Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή. Δίνει δικαιολογημένα λοιπόν την εντύπωση ότι ο Έλληνας νομοθέτης απαξίωσε τους εγχώριους θεσμικούς φορείς, ενώ εύλογα αναρωτιόμαστε με ποιους εν τέλει συνομίλησε, ποιος τον συνέταξε και σε ποια κοινωνική ανάγκη ανταποκρίθηκε;
Αξιοσημείωτη μάλιστα και η ζέση που η κυβερνητική παράταξη έδειξε- χωρίς ούτε η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία που ενσωμάτωσε να το επιτάσσει- να διευρύνει την δυνατότητα πτώχευσης και σε φυσικά πρόσωπα, δηλαδή σε απλούς καταναλωτές χωρίς στην ουσία να κάνει κανένα διαχωρισμό μεταξύ αστικής και εμπορικής αφερεγγυότητας.
Χωρίς ιδιαίτερη ανάλυση καθένας με μια πρόχειρη ανάγνωση του νόμου μπορεί να αντιληφθεί ότι μόνο οφειλετοκεντρικός δεν είναι, καθώς όπως και ο ίδιος ρητά και απερίφραστα διατρανώνει επιδιώκει τη συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών, δηλαδή των τραπεζών και των funds. Σε κάθε επόμενη προσπάθεια εμβάθυνσης αισθάνεται κανείς σοκ και δέος για την νομοθετική επιλογή αποφλοίωσης κάθε προστατευτικού μανδύα για υπερχρεωμένους πολίτες και οικονομικά κλονισμένες μικρομεσαίες επιχειρήσεις μετά από 11 χρόνια μνημονιακής λιτότητας και μεσούσης της πανδημίας.
Χαρακτηριστική είναι η νομοθετική επιλογή κατάργησης κάθε προστασίας της πρώτης κατοικίας. Το δήθεν προστατευτικό ειδικό καθεστώς που περιγράφεταιδεν βρίσκει στην πραγματικότητα κανένα πρακτικό έδαφος εφαρμογής, καθώς -μεταξύ άλλων- προβλέπει ότι:
– ο με πολύ αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια οικονομικά ευάλωτος – ελάχιστο ετήσιο εισόδημα έως 7.000 € (άγαμος), ή έως 10.500 € (ζευγάρι), με το ποσό να αυξάνεται κατά 3.500 ευρώ για κάθε παιδί-
– για πρώτη κατοικία με αντικειμενική αξία έως 120.000 € (άγαμος), ή έως 135.000 € (έγγαμο), συν 15.000 ευρώ για κάθε παιδί, την οποία δηλώνει στη φορολογική δήλωση–χωρίς να «διασώζεται» η δυνητική κατοικία για όποιον π.χ. κατοικεί σε μισθωμένο ακίνητο στην Αθήνα και έχει ένα και μοναδικό ιδιόκτητο σπίτι στην επαρχία-
– δύναται να διατηρήσει μόνο την κατοχή της ως μισθωτής και με απώλεια της κυριότητας, την οποία αποκτά ο ιδιωτικός φορέας απόκτησης και επαναμίσθωσης –ο οποίος σημειωτέον δεν έχει ακόμα συσταθεί-
– με μηνιαίο μίσθωμα που υπολογίζεται από την αξία της κατοικίας αυξημένη με το μέσο ΕΠΙΤΟΚΙΟ στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενου επιτόκιο για 12 έτη, όπως ρητά ρυθμίζει η διάταξη 220 παρ. 2. Ενδεικτικά λοιπόν σήμερα με το μέσο κυμαινόμενο επιτόκιο στεγαστικού δανείου να είναι στο 2,11 %, το μίσθωμα για ακίνητο αξίας 120.000 ευρώ είναι 1.041,67 ευρώ το μήνα !!!!! τη στιγμή που το μέγιστο ποσό του στεγαστικού επιδόματος για τα ευάλωτα νοικοκυριά ορίζεται σε 70 ευρώ ανά μήνα και με ανώτατο όριο τα 210 ευρώ μηνιαίως.
– διατηρεί μόνο δικαίωμα επαναγοράς της κατοικίας στην εμπορική της αξία στο τέλος της δωδεκαετίας χωρίς να συνυπολογίζονται όμως τα μισθώματα που έχει ήδη καταβάλει ή να υπάρχει δυνατότητα επαναγοράς της προ της δωδεκαετίας χωρίς την καταβολή ακόμα και των μη δεδουλευμένων μισθωμάτων.
– ενώ προβλέπεται και έκπτωση από το δικαίωμα μίσθωσης σε περίπτωση αδυναμίας καταβολής τριών μισθωμάτων.
Η παραπάνω ενδεικτική αναφορά μαρτυρά ότι μέσω αυτού του νόμου σε συνδυασμό με τις πωλήσεις των κόκκινων δανείων -που έχουν πλέον εκτιναχτεί σε δυσθεώρητα ύψη- το εγχώριο πολιτικό σύστημα που υπακούει στις εντολές της αρπακτικής ολιγαρχίας μένει ανυποχώρητο στο σχεδιασμό του για τη λεηλασία της ιδιωτικής περιουσίας και προκλητικά απαθές στις δυσβάσταχτες συνέπειες που θα επιφέρει στην ήδη χειμαζόμενη ελληνική κοινωνία.
Καλώ και τον πλέον δύσπιστο πέρα και πάνω από κάθε ιδεολογική τοποθέτηση να διαβάσει τις διατάξεις του και να αναρωτηθεί αν βλέπει πραγματικά δεύτερη ευκαιρία για τα νοικοκυριά και τους μικρομεσαίους αυτής της χώρας ή ακόμα μια ευκαιρία για τους λίγους, εγχώριους ή μη κερδοσκόπους να ρημάξουν αυτόν τον τόπο. Και επειδή βέβαια ο όρος τρόικα εσωτερικού μόνο σχήμα λόγου δεν είναι, φαίνεται ότι δεν τους είναι αρκετό να πτωχεύσεις, αλλά θα σου κουνήσουν και το δάχτυλο.
* Η Ευαγγελία Καούρη είναι Συντονίστριας Τομέα Δικαιοσύνης ΜέΡΑ25
