Στον Δήμο Καλαμάτας (Δήμαρχος, Δημοτικό Συμβούλιο, Δημοτικές Παρατάξεις, Κοινότητα Βέργας, ΔΕΥΑΚ) και στις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού (Καλαμάτα, Πάτρα, Αθήνα), στάλθηκε το εξής κείμενο, που τους καλεί για αντιμετώπιση πολυετών εκκρεμοτήτων και νέων παραβάσεων σε Μνημεία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Σέλιτσας και στο Φυσικό Περιβάλλον της Βέργας. ΕΛΠΙΖΟΥΜΕ ΝΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ.
“Από το 2012 εκκρεμεί η απομάκρυνση των αυθαίρετων μπάζων (>2.400 m3, ~ 4.000 ton) από τμήματα του “Καλντεριμιού 3”, της Παλαιάς Κοινοτικής Οδού της Σέλιτσας (νύν Βέργας). Το εν λόγω Καλντερίμι και η συνέχειά του έως την Άνω Βέργα και τον Άγιο Γεώργιο στο Όρος Καλάθι, έχουν χαρακτηριστεί Μνημεία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς με διαδοχικές αποφάσεις του ΥΠΠΟ (ΦΕΚ 185/ΑΑΠ/2015, ΦΕΚ 143/ΑΑΠ/2018), που επικυρώθηκαν με νεότερη απόφαση του ΥΠΠΟ για απόρριψη ενστάσεων, καθώς και με αντίστοιχη απόφαση του ΣτΕ (Α-240/2018) .
Για το εν λόγω “Καλντερίμι 3” εγκρίθηκε επίσης με νεότερη απόφαση του ΥΠΠΟ (18.3.2020) η μελέτη αποκατάστασής του στην προτέρα μορφή του. Η απόφαση –μεταξύ άλλων– προβλέπει για τα μπαζωμένα τμήματα ΛΚ & ΚΙ, τα οποία έχουν υποστεί φθορές από εκσκαπτικά μηχανήματα, “απομάκρυνση των μπάζων έως την αποκάλυψη του προϋπάρχοντος φυσικού εδάφους π.χ. στο ύψος του φρεατίου ύδρευσης και 10-20 cm χαμηλότερα από την εξωτερική σκάλα παρόδιας ιδιοκτησίας… (και)…. συνολική αποκατάσταση – ανακατασκευή του λιθόστρωτου και των πλαϊνών ξερολιθιών, περιλαμβανόμενης της ανάπλασης των όποιων σωζόμενων τμημάτων κάτω από τις επιχώσεις… κατασκευή τοιχίου αντιστήριξης στη θέση Κ (ξερολιθική κατασκευή)…. κλπ ”.
Την “Άρση Αυθαίρετων Επιχώσεων Δημόσιου Χώρου και Επαναφορά Κοινόχρηστου Χώρου στην προτέρα κατάσταση” προβλέπει από το 2013 και σχετική απόφαση του Δημάρχου Καλαμάτας (25.11.2013), ενώ και ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου επέβαλε “Διοικητικές Κυρώσεις για Επιχωματώσεις-Διαμορφώσεις Κοινόχρηστης Δημοτικής Οδού Χωρίς Άδεια” (24.02.2014).
Στον Δήμο Καλαμάτας έχει ασκηθεί επί σειρά ετών δριμεία κριτική από τον “Συνήγορο του Πολίτη” ως προς την (μη) “Αποκατάσταση Καλντεριμιού με Άρση Επιχωμάτωσης”, όπου ενδεικτικά επισημαίνεται ότι “…το πρόβλημα προέκυψε από αδράνεια / παράλειψη του Δήμου… οι απαντήσεις του Δήμου είναι αόριστες, δεν θεωρούνται ικανοποιητικές ούτε επαρκώς τεκμηριωμένες… δεν δίνεται η εντύπωση ότι υπάρχει πρόθεση από πλευράς του Δήμου να προβεί σε αποκατάσταση… (ο Δήμος) δεν έχει προβεί σε ενέργεια για εξεύρεση πόρων ή πρόβλεψη για εγγραφή πόρων στον προϋπολογισμό του…” κλπ. Ο Δήμος ισχυρίστηκε ότι “… είναι αρωγός σε κάθε προσπάθεια ανάδειξης της παράδοσης και της πολιτιστικής κληρονομιάς… (και αναζητά) κατάλληλο χρηματοδοτικό πρόγραμμα (ώστε) να προχωρήσει στην υποβολή πρότασης ανάδειξης και αναβάθμισης του συγκεκριμένου έργου, αφού οι ίδιοι πόροι του δεν επαρκούν στην παρούσα συγκυρία”.
Τελικά βρέθηκε “κατάλληλο χρηματοδοτικό πρόγραμμα”, όταν ο πρώην Δήμαρχος Καλαμάτας ανέλαβε Περιφερειάρχης Πελοποννήσου, και – μετά από αίτημα των “Φίλων της Βέργας” – έδωσε οδηγίες στην ΕΥΔΕΠ Πελοποννήσου, ώστε το εν λόγω έργο και η ώριμη – εγκεκριμένη από το ΥΠΠΟ σχετική μελέτη “να ληφθεί υπόψη στην όλη θεώρηση της Ο.Χ.Ε. Ταϋγέτου” (Ιούνιος 2020). Το αίτημα υπεβλήθη στο πλαίσιο του “Προγράμματος Ολιστικής και Συμμετοχικής Ανάπτυξης Ταϋγέτου”. Η αντιμετώπιση του θέματος από τον νυν Δήμαρχο και τις υπηρεσίες του Δήμου κατά την περυσινή δημόσια διαβούλευση ήταν θετική.
Δυστυχώς, όπως διαπιστώσαμε πρόσφατα, ενόσω διαρκούσε το lockdown, η ΔΕΥΑΚ προχώρησε σε ογκώδη τσιμεντένια κατασκευή στη θέση του μπαζωμένου φρεατίου (μειωτήρας πίεσης δικτύου ύδρευσης), χωρίς να ληφθούν υπόψιν όλα τα προαναφερθέντα. Υποθέτουμε ότι αυτό έγινε χωρίς εγκρίσεις των υπηρεσιών του ΥΠΠΟ (ΕΦΑ Μεσσηνίας, ΥΝΕΜΤΕ-ΔΕΠΝΙ), πράξη που θεωρούμε αυθαίρετη και παράνομη σε σχέση με τις προβλέψεις του αρχαιολογικού νόμου. Κανονικά θα έπρεπε να προηγηθεί η απομάκρυνση των μπάζων (ύψους 4-5 μέτρων στο εν λόγω σημείο), μετά από υποβολή σχετικής μελέτης και έγκριση από το ΥΠΠΟ – δεδομένου ότι το φρεάτιο είναι εντός των ορίων του μνημείου – και μετά, η όποια συμβατή με το μνημείο κατασκευή (π.χ. ξερολιθική) να γίνει στην επιφάνεια του προϋπάρχοντος φυσικού εδάφους.
Η στάση του Δήμου μοιάζει να επιβεβαιώνει την προαναφερθείσα εκτίμηση του Συνηγόρου του Πολίτη ότι “δεν δίνεται η εντύπωση ότι υπάρχει πρόθεση από πλευράς του Δήμου να προβεί σε αποκατάσταση του Καλντεριμιού μετά από απομάκρυνση των μπάζων”, ενώ παραβλέπει τις πρόνοιες του αρχαιολογικού νόμου και τις πρόσφατες αποφάσεις του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου. Αναφέρονται σχετικά αποσπάσματα της απόφασης του ΥΠΠΟ/ΔΠΑΝΣΜ (18.3.2020) : “να διατηρηθεί η αυθεντικότητα των σωζόμενων τμημάτων του μονοπατιού… επιλογή υλικών – τεχνικής και μεθοδολογίας αποκατάστασης να γίνουν σύμφωνα με υποδείξεις του εποπτεύοντα φορέα του ΥΠΠΟ…. υποχρεούται να ενημερώσει έγκαιρα την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας προκειμένου οι εργασίες εκσκαφής να εποπτεύονται από αρμόδιο…)
Είναι σαφές λοιπόν ότι πρόκειται για αυθαίρετη και παράνομη παρέμβαση σε Μνημείο, η οποία θα πρέπει άμεσα να αποξηλωθεί / κατεδαφιστεί, να απομακρυνθούν επί τέλους τα μπάζα με επίβλεψη του ΥΠΠΟ και να γίνει όπως πρέπει τόσο η αποκατάσταση του Μνημείου όσο και η κατασκευή συμβατού με αυτό φρεατίου της ΔΕΥΑΚ. Είναι σαφές ότι θα πρέπει να αναζητηθούν διοικητικές και ποινικές ευθύνες και να επιβληθούν οι δέουσες κυρώσεις. Διαφορετικά δημιουργείται κλίμα ατιμωρησίας, αυθαιρεσίας και ασυδοσίας, καταστροφικό για την Πολιτιστική Κληρονομιά.
Παρακαλούμε τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟ για τις δέουσες ενέργειες από την πλευρά τους, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι 10-ετείς εκκρεμότητες και η εφαρμογή αποφάσεων και αρχαιολογικών διατάξεων (απομάκρυνση μπάζων, αποκατάσταση φθορών σε πετράλωνα – καλντερίμια, συνολική αποκατάσταση – ανακατασκευή λιθόστρωτου και πλαϊνών ξερολιθιών, περιλαμβανόμενης της ανάπλασης σωζόμενων τμημάτων κάτω από επιχώσεις, αντιμετώπιση αυθαίρετων επεμβάσεων ιδιωτών και Δήμου κλπ.).
Όσον μας αφορά, η υπομονή μας πλέον εξαντλήθηκε. Επιφυλασσόμεθα να προσφύγουμε στη Δικαιοσύνη, για διαπίστωση ποινικών και αστικών παραβάσεων του Δήμου Καλαμάτας, εφόσον δεν υπάρξει άμεσα η δέουσα διοικητική ανταπόκριση.
Από τούδε και στο εξής η στάση μας αλλάζει. Οι διεκδικήσεις και τα αιτήματα σε αυτοδιοικητικούς “άρχοντες” δεν απέδωσαν. Οι παραλήπτες απέδειξαν διαχρονικά ότι δεν ενδιαφέρονται για την διάσωση – την αποκατάσταση – την ανάδειξη και την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Δεν ανταποκρίνονται έμπρακτα για την προστασία του περιβάλλοντος, για την αειφορία, τη βιοποικιλότητα, τη βιώσιμη ανάπτυξη, την υπεράσπιση της κοινοχρησίας και της δημόσιας κυριότητας δρόμων, μονοπατιών, καλντεριμιών, μνημείων και ιστορικής μνήμης. Μόνο τα “ψηφαλάκια” των συντηρητικών, στενοκέφαλων, αντιδραστικών οπαδών τους τους ενδιαφέρουν, η “πελατεία” του ρουσφετιού και οι “χάρες στα δικά μας παιδιά που μας ψηφίζουν βρέξει – χιονίσει”.
Οι ιδεολογικοί και πολιτικοί “απόγονοι” αυτών που πριν 50 χρόνια “έθαψαν με πρόχειρο μπάζωμα” τα μνημεία της Ομηρικής – Μυκηναϊκής ιστορίας της Καλαμάτας, τις Αρχαίες Φαρές, έθαψαν επίσης πριν 10 χρόνια με αυθαίρετο μπάζωμα των ευνοούμενων εργολάβων τους και τα μνημεία της Αρχαίας Σέλιτσας (έτος ίδρυσης ~ 800 μ.Χ.).
Με τη λήξη της Άνοιξης και του Lockdown, ξεκινά ένα Πρόγραμμα Θετικών Πρωτοβουλιών που απευθύνεται σε νέους – ενεργούς και συνειδητούς Πολίτες, άνδρες και γυναίκες, το οποίο θα αρχίσει να ξεδιπλώνεται αυτό το Καλοκαίρι. Επιδιώκουμε την έμπρακτη και συμμετοχική εκδήλωση αλληλεγγύης της Τοπικής Κοινωνίας, με εθελοντική προσφορά σε ότι καθιερώθηκε ως “Πληθοπορισμός” (CrowdSourcing – CrowdFunding). Όπως οι Ηπειρώτες ξανάφτιαξαν το ιστορικό Γεφύρι της Πλάκας, όπως σε πολλά νησιά και βουνά της χώρας μας και πολλών άλλων χωρών, οι Πολίτες χρηματοδοτούν και αποκαθιστούν συνεργατικά τα ιστορικά και πολιτιστικά τους μνημεία, ιδιαίτερα με την “Τεχνική της Ξερολιθιάς” που έχει παράδοση χιλιετιών στη Μεσόγειο και στην Ευρώπη, ενώ πρόσφατα αυτή η παραδοσιακή τεχνολογία αναγνωρίστηκε από την UNESCO ως “Άϋλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας”. Έτσι και εμείς θέλουμε να αποδείξουμε ότι υπάρχουν προοδευτικοί άνθρωποι ΚΑΙ στη Μεσσηνία ΚΑΙ στην Καλαμάτα, που θέλουν και μπορούν να είναι περήφανοι, ελεύθεροι και δημιουργικοί στον Τόπο τους, ικανοί να ξεπεράσουν τον επαρχιωτισμό και το συντηρητισμό που καταδικάζει την Πόλη μας σε μαρασμό επί δεκαετίες. Οι αυθόρμητες και ορμητικές πρωτοβουλίες συμπολιτών μας τα τελευταία χρόνια σε όλους τους τομείς, Λογοτεχνία – Θέατρο – Ντοκυμαντέρ – Κινηματογράφος – Χορός – Πολιτιστικοί / Πεζοπορικοί / Φυσιολατρικοί Σύλλογοι κλπ, είναι σαφείς ενδείξεις αυτής της Πολιτιστικής Άνθησης.
ΑΣ ΑΠΟΔΕΙΞΟΥΜΕ ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΟΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ
ΝΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΗΣΟΥΜΕ ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΑΝΑΔΕΙΞΟΥΜΕ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ.
Έστω και χωρίς τη συνεργασία των τοπικών “Αρχόντων”! Αν όμως αλλάξουν στάση, είναι ευπρόσδεκτοι συνεργάτες.
Βριλήσσια, 29 Μαΐου 2021
Κωνσταντίνος Α. Μαρκάκης,
Εκπρόσωπος/Διαχειριστής των “Φίλων της Βέργας”
