Τα ζητούμενα της Γαλλικής Επανάστασης και όσα αυτή επέφερε στην εξέλιξη των ευρωπαϊκών λαών, παραμένουν ακόμη επίκαιρα στη σύγχρονη πραγματικότητα
Στο λυκαυγές της δεύτερης 10ετίας του 21ου αιώνα, διαπιστώνεται πως η ανθρωπότητα έκανε πολλά βήματα μπροστά στην τεχνολογική ανάπτυξη, αλλά πολλά βήματα πίσω σε θεμελιωμένα δικαιώματα, που ήσαν απόρροια αγώνων και θυσιών μεμονωμένων προσώπων αλλά και λαών.
Τον αιώνα του Διαφωτισμού που έδωσε το έναυσμα για τη Γαλλική Επανάσταση και την γενικότερη αφύπνιση των λαών, ζητούμενο ήταν η βελτίωση του ανθρώπου με αλλαγές σε πολλούς τομείς της ζωής τους, σε πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό επίπεδο, η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και η αξιοποίηση της ταχύτατα ανερχόμενης επιστημονικής προόδου.
Διανοητές της εποχής όπως ο Βολταίρος, ο Μοντεσκιέ, ο Λοκ, ο Ρουσώ κ.α., υποστήριζαν με θέρμη, την ανεξιθρησκία και την ανεκτικότητα, τις αρχές του κοινωνικού συμβολαίου της εξουσίας με το λαό οι οποίες συγκροτούνται στη βάση συμφωνίας, τη διάκριση των εξουσιών, τη δίκαιη απονομή δικαιοσύνης και πολλά ακόμη.
Η διάδοση των ιδεών του Διαφωτισμού, οδήγησε σε μετασχηματισμό τις κοινωνίες στις οποίες οι αδικίες, η μοιρολατρία, οι προκαταλήψεις, ο φόβος του θανάτου και οι αυθαιρεσίες της εξουσίας, είχαν οδηγήσει σε απόλυτο μαρασμό και τέλμα. Έτσι βελτιώθηκε η ζωή τους, διευρύνθηκε η εκπαίδευση, διαδόθηκε η γνώση, επικράτησαν οι αντιλήψεις για ισότητα και επηρεάστηκε το μέλλον της Ευρώπης.
Η Γαλλία της εποχής εκείνης, πήρε τη σκυτάλη, λόγω της κυβερνητικής ανικανότητας, της γενικευμένης διαφθοράς, των υπέρογκων δανειοδοτήσεων που έκαναν πιο φτωχό το λαό, της κραυγαλέας υποστήριξης των προνομιούχων, των μεγάλων οικονομικών ελλειμμάτων, με ταυτόχρονα τον υπέρογκο πλουτισμό τη αριστοκρατίας και των κυβερνητικών στελεχών, της κατάργησης των προνομίων της αστικής τάξης κ.α. και ηγήθηκε της πορείας προς την ελευθερία, την ισότητα, την κατοχύρωση των ατομικών δικαιωμάτων και τον περιορισμό της κρατικής αυθαιρεσίας.
Με την Γαλλική Επανάσταση οι λαοί κατοχύρωσαν Σύνταγμα και κατάργησαν τα προνόμια της αριστοκρατίας και των προνομιούχων. Η γαλλική επαναστατική παράδοση μάλιστα, ήταν παρούσα στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση της Ρώμης το 1950 για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, τα 17 άρθρα της οποίας, αποτελούν το επιστέγασμα των αγώνων, των θυσιών, του μόχθου και των προσδοκιών εκατομμυρίων ανθρώπων. Από τότε έως σήμερα, ο δρόμος είναι μακρύς, ανηφορικός, δύσβατος και με πολλές κακοτοπιές.
Στην πατρίδα μας, διαφαίνεται διαχρονικά μία τραγικά επίκαιρη αδυναμία της ελληνικής Πολιτείας να κινηθεί αποφασιστικά στις απαραίτητες μεταρρυθμιστικές ενέργειες που θα καταστήσουν την πατρίδα μας αληθινά ευνομούμενη, με απρόσωπους λειτουργούς που θα επιτελούν άξια και ισότιμα προς όλους το καθήκον τους, συγκλίνοντας στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη.
Η κομματική άλωση της Διοίκησης, η αναποτελεσματικότητα, θολότητα και ανικανότητα που συγχωρείται όταν εντάσσεται σε κομματισμό και η εδραίωση ενός μηχανισμού μονόπλευρης κρατικής κυριαρχίας κατέστησαν τη δημοκρατία τυπική και όχι ουσιαστική, με την ανάπτυξη διαπροσωπικών πελατειακών σχέσεων και πρόσβαση στην πηγή των προνομίων ελαχίστων, εκμηδενίζοντας την κοινωνική αλληλεγγύη.
Δυστυχώς, τα κόμματα εξουσίας δεν έδειξαν τα αντανακλαστικά που περίμενε η κοινωνία. Έτσι περισσότερο από ποτέ, σήμερα, διανέμονται εύνοιες και θέσεις εξουσίας προκλητικά και κινείται το κράτος, με λογική ψηφοθηρικής δημοκρατίας και υπερτροφίας.
Οι θέσεις ευθύνης σε ένα υδροκέφαλο κράτος που γονατίζει από την αναποτελεσματικότητα, πολλαπλασιάζονται και καταλαμβάνονται όχι από ικανούς, αλλά από πρόθυμους να εκτελέσουν ακόμη και το πιο ειδεχθές κοινωνικά και πολιτικά σχεδιασμό προκειμένου να επιβιώσουν, χωρίς κώδικες ηθικής και με εμφανή τον καιροσκοπισμό. Τα ζητούμενα της φιλελεύθερης ορθολογικότητας δεν βρήκαν πεδίον περαιτέρω ανάπτυξης, διότι επικρατεί στον τόπο ή άποψη, πως το κοινωνικό σύνολο, αποτελεί πεδίον επιδίωξης του ατομικού συμφέροντος.
Το εργασιακό ήθος, η εντιμότητα, η αξιοπιστία και η συμμόρφωση σε κανόνες αποτελούν τις αξίες που απαιτούνται για την κανονικότητα, οι οποίες δυστυχώς δεν παγιώθηκαν, αλλά ενίοτε χλευάστηκαν κιόλας.
Η τωρινή κατάσταση της Ελληνικής πραγματικότητας, δυστυχώς εμπεριέχει πολλές ομοιότητες με το μακρινό παρελθόν, ενώ δεν διαφαίνεται χαραμάδα ελπίδας, αλλαγής και επαναφοράς στην κανονικότητα. Η ενσκήψασα πανδημία σε όλο τον κόσμο, με όσα αυτή θα επιφέρει, έπρεπε να θωρακίσει τα δικαιώματα των πολιτών και να συνετίσει την κρατική εξουσία.
Αντί αυτού, την ώρα που δοκιμάζεται η υπομονή των πολιτών, σε υγειονομικό, οικονομικό και εργασιακό επίπεδο, βλέπουμε μία απίστευτη χαλαρότητα στην οικονομική διαχείριση και στις κάθε λογής δαπάνες, με τροπολογίες που ακυρώνουν τον έλεγχο στις αναθέσεις έργων και στην άρνηση λογοδοσίας για τα πεπραγμένα της εξουσίας με αποτέλεσμα τη δυσανασχέτηση των πολιτών, από όσα βλέπουν και βιώνουν και πολλές ανατροπές στα εργασιακά ζητήματα.
Τελικά έχει πολλές ομοιότητες και ίδια ζητούμενα ακόμη και σήμερα ο 18ος αιώνας με τον 21ο αιώνα κυρίως σε ότι αφορά πρακτικές αντιμετώπισης της κοινωνίας από την κρατική εξουσία.
Όχι κυριολεκτικά, φυσικά, αλλά συνειρμικά, ας θυμηθούμε το τέλος του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ και όσα αυτός σηματοδοτούσε και ας συνετιστούμε, προλαβαίνουμε!
Αντωνία Μπούζα
Περιφερειακή Σύμβουλος Πελοποννήσου
Πρώην Αντιπεριφερειάρχης Μεσσηνίας
Πτυχιούχος Πολιτισμολόγος Ε.Α.Π
