Του ΒΑΣΙΛΗ ΚΟΣΜΟΠΟΥΛΟΥ*
Σε προηγούμενο κείμενο (10/03/2017) παρουσιάστηκαν ο Ορισμός, οι Στόχοι και τα Βασικά Χαρακτηριστικά ενός Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) για την Καλαμάτα. Με την με αρ.114.9/2016 Απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Πράσινου Ταμείου συνεστήθη ειδικός δεσμευτικός λογαριασμός (escrow account) για την υλοποίηση του χρηματοδοτικού του προγράμματος “ΛΟΙΠΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΙΣOΖΥΓΙΟΥ 2016” και συγκεκριμένα για τον Άξονα Προτεραιότητας 4 “Αστική Βιώσιμη Κινητικότητα” συνολικού ποσού 8.999.000,00 ευρώ με δικαιούχους 150 δήμους της χώρας. Η Καλαμάτα και η Μεσσήνη, οι οποίες ευρίσκονται ανάμεσα στους δήμους που έχουν επιλεγεί, χρηματοδοτήθηκαν με το ποσό των 86.000,00ευρώ και αυτό των 35.000,00 ευρώ αντίστοιχα για το σκοπό αυτό. Δεν ήταν όμως εφικτή η άμεση εκπόνηση μελετών καθώς δεν είχε εκδοθεί το κατευθυντήριο πλαίσιο προδιαγραφών για αυτές.
Με νεώτερη όμως ανακοίνωση του το Πράσινο Ταμείο αναφέρει ότι: “Με δεδομένο όμως ότι η έκδοση των κατευθυντήριων πλαισίων προδιαγραφών συνεχίζει να είναι σε εκκρεμότητα και προκειμένου να υπάρχει βέλτιστη απορροφητικότητα του προγράμματός μας ,ενημερώνουμε τους ενταγμένους δήμους με τις με αρ. 114,6/2016 και 118.1/2017αποφάσεις του Δ.Σ. του Πράσινου Ταμείου, ότι μπορούν να προχωρήσουν στις διαδικασίες εκπόνησης των ΣΒΑΚ, σύμφωνα με τις υφιστάμενες ευρωπαϊκές κατευθύνσεις των eltis. : http://www.eltis.org/el”.
Ήδη ο Δήμος Χανίων και ο Δήμος Αμπελοκήπων – Μενεμένης έχουν προκηρύξει μελέτη για ΣΒΑΚ και είναι σε εξέλιξη η αξιολόγηση των υποβληθέντων φακέλων.
Η πόλη μας, ως το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της νοτιοδυτικής Πελοποννήσου, συγκεντρώνει όλες τις εμπορικές, διοικητικές, οικονομικές, πολιτιστικές και τουριστικές λειτουργίες υπερτοπικής σημασίας, με αποτέλεσμα την προσέλκυση μεγάλου αριθμού μετακινήσεων ανθρώπων και εμπορευμάτων, που σε συνδυασμό με τους μόνιμους κατοίκους αλλά και τους εποχιακούς ταξιδιώτες – επισκέπτες δημιουργούν μια υπερφορτωμένη κίνηση στους κεντρικούς δρόμους της, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες και τις επίσημες αργίες.
Επίσης, η μορφή του παλαιότερα διαμορφωμένου και με τα τότε δεδομένα τμήματος της πόλης, δημιουργεί πρόσθετους περιορισμούς όσον αφορά τις διαθέσιμες επιφάνειες που μπορούν να εξυπηρετήσουν τις σύγχρονες κυκλοφοριακές ανάγκες και δυσκολεύει τυχόν επεμβάσεις που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την υπάρχουσα κατάσταση.
Από την άλλη, η πόλη της Καλαμάτας διαθέτει τα χαρακτηριστικά εκείνα (παράκτιο μέτωπο, ιστορικό κέντρο, κοντινές αποστάσεις, ήπιο γεωγραφικό ανάγλυφο) που θα της επέτρεπαν να ξεφύγει από το αυτοκινητοκεντρικό μοντέλο που κυριαρχεί στην Ελληνική κοινωνία και να αποτελέσει μια πόλη προσανατολισμένη σε εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης (πεζοί, ποδήλατο, δημόσιες συγκοινωνίες), ακολουθώντας τις αρχές της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης, κάτι που θα προσδώσει ποιότητα στην καθημερινότητα, καλύτερη εξυπηρέτηση στους κατοίκους της και νέα ώθηση στη σύγχρονη ανάπτυξή της.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Καλαμάτα, που είναι εν πολλοίς κοινά στις περισσότερες πόλεις της πατρίδας μας και χωρίς να παραβλέψουμε ορισμένες θετικές αποσπασματικές παρεμβάσεις των τελευταίων χρόνων, αναφορικά με την κινητικότητα ανθρώπων και αγαθών και της καλής κυκλοφοριακής οργάνωσης της πόλης είναι σε γενικές γραμμές τα εξής:
- Πολλά αστικά τμήματα χωρίς σωστή κατανομή διαμπερούς ή ακτινικά διαμορφωμένου κυκλοφοριακού δικτύου.
- Παρεμπόδιση κυκλοφορίας λόγω παράνομης στάθμευσης, ειδικά σε δρόμους που πρόσφατα μειώθηκε το πλάτος τους.
- Προβληματική προσβασιμότητα ΑΜΕΑ.
- Έλλειψη ενός πλήρους δικτύου ποδηλατοδρόμων.
- Μικρός αριθμός θέσεων στάθμευσης για ποδήλατα και δίκυκλα.
- Υποτυπώδης κάλυψη των αναγκών στις μετακινήσεις μέσα στην πόλη αλλά και πέριξ αυτής από τα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ).
- Καθυστέρηση κυκλοφοριακών ρυθμίσεων στην παραλιακής ζώνη, ειδικά τους θερινούς μήνες.
- Μη λειτουργία προαστιακού μεταξύ των όμορων δήμων Καλαμάτας – Μεσσήνης.
Για όλους αυτούς τους λόγους και κατά τα πρότυπα άλλων δήμων απαιτείται η εκπόνηση Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ). Με την εκπόνηση μιας τέτοιας μελέτης επιδιώκεται η αύξηση του ποσοστού χρήσης των ΜΜΜ καθώς και των εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης (ποδήλατο, πεζή μετακίνηση, σε συνδυασμό με τη μείωση της χρήσης των ΙΧ οχημάτων, διασφαλίζοντας την απρόσκοπτη και ασφαλή μετακίνηση όλων ανεξαιρέτως των ατόμων, συμπεριλαμβανομένων βέβαια και των ΑΜΕΑ και των Ατόμων με Μειωμένη Κινητικότητα (ΑΜΚ) και με τελικό σκοπό την ανάπτυξη συνθηκών βιώσιμης κινητικότητας. Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα έχει αρχίσει να απασχολεί την κοινωνία μας η ανάγκη για αναδιάρθρωση και επέκταση των γραμμών των ΜΜΜ με στόχο τη μεγαλύτερη χρήση τους.
Στοχεύοντας σε μία ταχεία ανάπτυξη της πόλεως και του δήμου μας τα επόμενα χρόνια είναι απαραίτητο να εκπονηθεί ένα Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας σε συνδυασμό είτε με τη Νέα Κυκλοφοριακή Μελέτη, την οποία επί μακρόν περιμένουμε, είτε με τη μελέτη για τη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη.
* Πολιτικός Μηχανικός, τ. Δημοτικός Σύμβουλος
