Αίτηση προς την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και Ιονίων Νήσων για χαρακτηρισμό του κτηρίου Τελωνείου Μπούκας ως διατηρητέου, έστειλε η ομάδα «Το Τελωνείο είναι μνημείο». Η αίτηση συνοδεύεται από 8 έγγραφα τα οποία τεκμηριώνουν την ιστορικότητα του κτηρίου και του τόπου, και από 20 φωτογραφίες των όψεων του κτηρίου και λεπτομέρειών του (ανοίγματα, γωνίες κ. α.).
Στην αίτηση η οποία εστάλη αναφέρονται τα εξής: «Με την παρούσα θα θέλαμε να σας υποβάλλουμε το αίτημα για κήρυξη του ιστορικού Τελωνείου στη Μπούκα Μεσσήνης ως διατηρητέου καθώς πρόκειται για κτίσμα μεταγενέστερο του 1830 και άνω των 100 ετών. Εκπροσωπούμε μια ομάδα 400 περίπου ανθρώπων που έχουν στενούς δεσμούς με την πόλη της Μεσσήνης και έχουμε συγκροτήσει διαδικτυακή ομάδα με τίτλο «Το Τελωνείο είναι μνημείο» μέσα από την οποία συγκεντρώσαμε υλικό τεκμηρίωσης του αιτήματος που είχε υποβληθεί και παλαιότερα από το Δήμο Μεσσήνης.
Το Τελωνείο αποτελεί κτίσμα συνδεδεμένο με τη νεότερη ιστορία της πόλης και βρίσκεται σε ιστορικό τόπο. Το τμήμα του που διασώζεται μέχρι σήμερα είναι αυτό που έμεινε μετά την ανατίναξη του κτηρίου το καλοκαίρι του 1944 μαζί με τις εκκλησίες και άλλα κτίσματα στο παραλιακό μέτωπο της Μπούκας και της ευρύτερης περιοχής καθώς τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής θεωρούσαν ότι μπορεί να εκδηλωθεί αποβατική ενέργεια των συμμάχων στο Μεσσηνιακό Κόλπο. Ιστορικά μαρτυρείται τελωνειακό φυλάκιο σε αυτό το σημείο τα χρόνια της επανάστασης, στο οποίο αποβιβάστηκε ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας το καλοκαίρι του 1828 όπως πιστοποιείται και από το σχετικό απόσπασμα του βιβλίου το οποίο εξέδωσε η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων με τίτλο «1830-2020, 190 χρόνια Ελληνικά Τελωνεία – Ιστορία και προσφορά των ελληνικών τελωνείων» (συνημμένο 1). Το 1833 τελωνειακό ρόλο έπαιζε η δημογεροντία Νησίου (παλαιότερο όνομα της Μεσσήνης) και τα βιβλία είσπραξης των σχετικών δικαιωμάτων υπάρχουν στην κεντρική υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους (συνημμένο 2). Το 1834 με το ΦΕΚ 23 (27-6-1834) δημιουργήθηκε η πρώτη τελωνειακή υπηρεσία και ορίστηκε Επιστάτης στο Υποτελωνείο Νησίου ο Εμμανουήλ Δαρειώτης από τους πρωτεργάτες της επανάστασης στην πόλη (συνημμένο 3). Το 1835 επιχειρήθηκε η κατασκευή Τελωνείου στη Μπούκα Νησίου και ο φάκελος με τίτλο «Κτήρια τελωνείων στην Καλαμάτα και το Νησί» υπάρχει στην κεντρική υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους (συνημμένο 4). Το τελωνείο τελικά κατασκευάστηκε το 1865, η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1867, ενώ χρειάστηκε επισκευή από καταστροφές το 1874. Τα σχετικά συμφωνητικά υπάρχουν στο αρχείο του συμβολαιογράφου Πανάγου Στραβοσκιάδη που βρίσκεται στην υπηρεσία Μεσσηνίας των Γενικών Αρχείων του Κράτους (συνημμένα αντιστοίχως 5, 6, 7). Το Τελωνείο λειτουργούσε μέχρι τα τέλη του Μεσοπολέμου έχοντας υποστεί ζημιές από πλημμελή συντήρηση όπως προκύπτει από έγγραφο του Τελωνείου Καλαμών το 1934 (συνημμένο). Όπως προαναφέρθηκε, ανατινάχθηκε το 1944 από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής και εγκαταλείφθηκε στην τύχη του, καταφέρνοντας να σταθεί μέχρι σήμερα όρθιο.
Το τμήμα που σώζεται αποτελείται από ένα δωμάτιο του οποίου η βόρεια πλευρά επεκτείνεται ανατολικά έχοντας τη μορφή που απαθανατίζεται σε αεροφωτογραφία στα μέσα της δεκαετίας 1960-1970 η οποία επισυνάπτεται. Στην παρούσα αίτηση επισυνάπτεται επίσης σειρά φωτογραφιών από όλες τις πλευρές του κτίσματος και με λεπτομέρειες των ανοιγμάτων.
Πρέπει να σημειωθεί ότι το κτίσμα βρίσκεται σε δημόσιο κτήμα έκτασης περίπου 1,5 στρ. και «βλέπει» σε δρόμο που το χωρίζει από την ακτή, σε πολύ μικρή απόσταση.
Το Τελωνείο αποτελεί μοναδικό τεκμήριο για τη νεότερη ιστορία της Μεσσήνης (Νησίου παλαιότερα). Ως εκ τούτου είναι εξαιρετικής σημασίας η κήρυξη του τμήματος που διασώζεται ως διατηρητέου για την πόλη και τους ανθρώπους της.
Ελπίζοντας σε θετική ανταπόκριση στο αίτημα που υποβάλλουμε
Με τιμή
Εκ μέρους της διαδικτυακής ομάδας «Το Τελωνείο είναι μνημείο»
Ηλίας Μπιτσάνης
Δημοσιογράφος».
