Να καταργηθεί η ρύθμιση Αποστόλου για την ΠΟΠ ελιά Καλαμών και να επεκταθεί η ζώνη του ΠΟΠ σε όλη τη Νότια Πελοπόννησο, πρότεινε ο περιφερειακός σύμβουλος, επικεφαλής της “Αγωνιστικής Συνεργασίας” Θανάσης Πετράκος Λήψη απόφασης για την προστασία και επέκταση του ΠΟΠ ελιά Καλαμάτας, κατά τη σημερινή συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Πελοποννήσου.
Στην εισήγησή του ο κ. Πετράκος ανέφερε τα εξής:
Με τις διατάξεις του Καν. (ΕΚ) 1107/1996 κατοχυρώθηκε ως ΠΟΠ με το διακριτικό τίτλο “Ελιά Καλαμάτας”, η επιτραπέζια ελιά από ποικιλία Καλαμών, που παράγεται, συγκομίζεται και τυποποιείται στην ευρύτερη περιοχή της Καλαμάτας.
Η ονομασία “Ελιά Καλαμάτας” ή αλλιώς Kalamata olives έχει εξελιχθεί σε ένα ισχυρό brand name. Τη φήμη του αυτή εκμεταλλεύτηκαν στο παρελθόν και συνεχίζουν να εκμεταλλεύονται παράγοντες της εσωτερικής και εξωτερικής αγοράς.
Η καλλιέργεια της ελιάς καλαμών εντοπίζεται στην Ελλάδα
- Στη Νότια Πελοπόννησος (Μεσσηνία – Λακωνία – ανατολική Αρκαδία και νότια Ηλεία
- Στη Δυτική Στερεά (Αιτωλοακαρνανία)
- Στη Στερεά Ελλάδα (Φθιώτιδα)
Επίσης η ποικιλία αυτή έχει σημαντική παρουσία και σε άλλες χώρες της Μεσογείου Τουρκία, Αίγυπτο, Ιταλία και Ισπανία.
Στα μέσα της δεκαετίας 2010-2020 τόσο στην εσωτερική, όσο και στην εξωτερική αγορά δημιουργήθηκαν πολλά ερωτηματικά σχετικά με την ταυτότητα συσκευασιών που κυκλοφορούσαν με την επωνυμία αυτή.
Το Φεβρουάριο του 2018 με απόφαση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βαγγέλη Αποστόλου (ΦΕΚ 648/Β/26-2-2018) εντάχθηκε στον εθνικό κατάλογο ποικιλιών η “Ελιά Καλαμάτας”, ως συνώνυμο της ποικιλίας «Καλαμών» η οποία και προϋπήρχε.
(Η ρύθμιση αυτή είχε μία περίεργη μετά διαδρομή μεταξύ Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ένωσης.)
Οι παλινωδίες του Αποστόλου είναι αποκαλυπτικές του πολέμου των συμφερόντων που έχει γίνει.
Η ρύθμιση αυτή είναι καταστροφική
Α. Έδωσε τη δυνατότητα εκμ/σης από εμπόρους – τυποποιητές – εξαγωγείς του brant Kalamata olives (αυτοί ίσως και να μετακύλησαν μέρος από την υπεραξία που εισέπραξαν και στους Έλληνες παραγωγούς).
Β. Άνοιξε πόρτες και έδωσε κίνητρο για «ελληνοποιήσεις»
Γ. Έδωσε τη δυνατότητα σε ανταγωνίστριες τρίτες χώρες να προωθήσουν στη διεθνή αγορά δικά τους προϊόντα με την επωνυμία αυτή.
Βλέπε συσκευασίες από Αίγυπτο και από Νότια Αφρική
Για την κατανόηση του θέματος είναι απαραίτητη μία σύντομη ιστορική αναδρομή. Με το νόμο 1564/1985 αποφασίστηκε η ίδρυση εθνικού καταλόγου ποικιλιών καλλιεργούμενων φυτικών ειδών στη χώρα. Με την απόφαση 396851/1992 ( ΦΕΚ 626 / Β/ 22-10-1992) δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά ο εθνικός κατάλογος ποικιλιών δενδρωδών καλλιεργειών 1991.
Σε αυτό το κατάλογο εγγράφεται η ΚΑΛΑΜΩΝ ως ποικιλία ελιάς με συνώνυμα τα: Καλαματιανή, Τσιγκέλι, Αετονύχι. Ο κατάλογος αυτός συμπληρώνεται από τότε με αποφάσεις του εκάστοτε υπουργού Γεωργίας. Επίσης κοινοποιείται στη Ε.Ε. και ενημερώνεται ο αντίστοιχος Ευρωπαϊκός κατάλογος.
Το έτος 1993 με την ΥΑ 440304 /1993 (ΦΕΚ 871/Β/26-11-1993) αναγνωρίζονται ως ΠΟΠ με διακριτικό τίτλο «Ελιά Καλαμάτας» οι επιτραπέζιες ελιές από ελαιόδενδρα ποικιλίας καλαμών στο νομό Μεσσηνίας, και οι οποίες συγκομίζονται, επεξεργάζονται και τυποποιούνται με συγκεκριμένες πρακτικές και τεχνικές, εντός του νομού.
Το έτος 1996 η παραπάνω απόφαση κατοχυρώθηκε στην ΕΕ με τον ΚΑΝ. (ΕΚ) 1107/96. Στα χρόνια που ακολουθούν η καλλιέργεια της ελιάς καλαμών επεκτείνεται στη χώρα μας και οι εξαγωγές παρουσιάζουν σημαντική άνοδο.
Οι “ελιές Καλαμάτας” ή στα αγγλικά “Kalamata Olives” καταγράφονται ως ένα ισχυρό brand name.
Η καλαμών φέρνει χρήμα και είναι η “Μαύρη Βασίλισσα”.
Το έτος 2013 αρχίζουν τα προβλήματα.
Οι Εμπορικοί ανταγωνισμοί οξύνονται. Ποιος δικαιούται να χρησιμοποιεί το “Kalamata olives” και ποιος όχι.
Ανακύπτουν θέματα εξαπάτησης και παραπλάνησης των καταναλωτών. Οι ελληνικές συσκευασίες κατεβαίνουν από τα ράφια μεγάλων αλυσίδων διανομής.
Στο σημείο αυτό παρεμβαίνει το ΥΠΑΑΤ και με μία πρωτόγνωρη διαδικασία και εντελώς στο «γόνατο» και δίνει μία λύση η οποία ικανοποίησε ένα μέρος των εξαγωγικών επιχειρήσεων. Τροποποιεί τον εθνικό κατάλογο ποικιλιών και ορίζει ότι το δένδρο ελιά Καλαμών έχει συνώνυμο το ελιά Καλαμάτα. Άρα κατ’ επέκταση η σήμανση των καρπών στο βάζο, είτε γράφει Ελιές Καλαμών είτε ελιές Καλαμάτας είναι ένα και το αυτό. (KALAMON OLIVES = KALAMATA OLIVES )
Στην ουσία δηλ. θυσίασε το ΠΟΠ που είχε μικρή γεωγραφική και ποσοτική αναφορά, ένας νομός με 3.000 τόνους.
Οι χειρισμοί της τότε πολιτικής ηγεσίας, είναι πρωτοφανείς και αχαρακτήριστοι.
- Στις 16-12-2016 με Υ.Α. εγγράφεται στον εθνικό κατάλογο το ΚΑΛΑΜΑΤΑ ως συνώνυμο της ποικιλίας ελιάς Καλαμών. Αυτή η απόφαση κοινοποιείται στην ΕΕ στις 6-12-2016 πριν ακόμα πάρει ΦΕΚ και περνάει στον Ευρωπαϊκό κατάλογο. (ec.europa.eu/frumatis)
- Στις 30 -12 – 2016, μετά από αντιδράσεις του παραγωγικού κόσμου η ηγεσία του ΥΠΑΑΤ υπαναχωρεί, και με νέα Υ.Α. καταργείται η προηγούμενη ρύθμιση. Η κατάργηση όμως αυτή δεν κοινοποιείται στην ΕΕ.
- Στις 26 -02 – 2018 επανέρχεται το θέμα και με νέα Υ.Α. εγγράφεται και πάλι το ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΩΣ ΠΟΙΚΙΛΙΑ και ΣΥΝΩΝΥΜΟ ΤΗΣ ΠΟΙΚΙΛΙΑΣ ΚΑΛΑΜΩΝ
Και έτσι ολοκληρώνεται ένας τραγικός κύκλος που έχει ως αποτέλεσμα:
- Την εμπορική θυσία του ΠΟΠ – Ελιά Καλαμάτα, την ακύρωση του και ίσως και την κατάργηση του
- Το άνοιγμα της πόρτας για εισαγωγές στην Ελλάδα ελιών ποικιλίας καλαμών και την εξαγωγή ως KALAMATA OLIVES
- Οι ανταγωνίστριες – παραγωγικές και όχι μόνο χώρες να μπορούν να τυποποιούν ελιές ποικιλίας καλαμών και να τις σημαίνουν ως KALAMATA OLIVES.
Ήδη στις διεθνείς αγορές κυκλοφορούν με τη σήμανση αυτή ελιές από Αίγυπτο, Ιταλία, Νότια Αφρική, την Τασμανία ακόμα και Αυστραλία.
Η Θέση μας:
Επειδή η Νότια Πελοπόννησος είναι μία ενιαία ενότητα
- Η συγκεκριμένη ποικιλία ελιάς ευδοκιμεί και εμφανίζεται και από δεκάδες χρόνια. Συνδέεται ιστορικά με τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες σε αυτή.
- Επικρατούν ανάλογες κλιματολογικές και κλιματικές συνθήκες.
- Ακολουθούνται οι ίδιες καλλιεργητικές τεχνικές
- Ακολουθούνται οι ίδιες πρακτικές επεξεργασίας και τυποποίησης.
Θεωρούμε ότι είναι ανάγκη άμεσα:
- Να καταργηθεί η ρύθμιση Αποστόλου.
- Να επεκταθεί η ζώνη του ΠΟΠ σε όλη τη Νότια Πελοπόννησο
Οι Αλλοι
Οι αντιδράσεις άλλων περιοχών δέχονται πολλές ερμηνείες
Τα συμφέροντα είναι πολλαπλά…
Εάν θέλουν… μπορούν να δημιουργήσουν τα δικά τους brant και να βγούνε στην αγορά.
Υπάρχει το προηγούμενο Κονσερβολιά Αταλάντης – Κονσερβολιά Στυλίδας, Θρούμπα Χίου – Θρούμπα Ρεθύμνης Κρήτης,
Πολλά παραδείγματα επίσης από το χώρο του ελαιολάδου όπως και των τυριών.
Επειδή Το ΠΟΠ ελιά Καλαμάτας με το σημερινό γεωγραφικό προσδιορισμό έχει μικρή παραγωγική βάση και αναφορά.
Επίσης η επέκταση του σε επίπεδο χώρας, το αδρανοποιεί, χάνεται ο γεωγραφικός προσδιορισμός σε μια συγκεκριμένη περιοχή αναφοράς και το “ξεχειλώνει”» και δεν έχει καμία τύχη να εγκριθεί από τις Ευρωπαϊκές αρχές.
ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΠ ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ»
Η λύση είναι ΜΙΑ:
- Να καταργηθεί η ρύθμιση Αποστόλου.
- Να επεκταθεί η ζώνη του ΠΟΠ σε όλη τη Νότια Πελοπόννησο
Είναι μονόδρομος η προστασία, η διατήρηση της ΠΟΠ και η επέκταση της γεωγραφικής και ποσοτικής βάσης στη Νότια Πελοπόννησο (Μεσσηνία – Λακωνία – Αρκαδία και Νότια Ηλεία). Υπάρχουν τα ιστορικά στοιχεία και οι προϋποθέσεις για να «δεθεί το αίτημα» και να περάσει στην ΕΕ. Η θέση για επέκταση – «ξεχείλωμα» του ΠΟΠ σε επίπεδο χώρας έχει σοβαρά προβλήματα τεκμηρίωσης.
Επίσης χωρίς κατάργηση της ισοπεδωτικής ρύθμισης Αποστόλου, η πρόταση είναι αντιφατική και μη εφαρμόσιμη. Τέλος μία προστατευόμενη ονομασία σε επίπεδο χώρας, για το συγκεκριμένο προϊόν δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή από τα αρμόδια όργανα της ΕΕ όπου οι ισορροπίες είναι ισορροπίες συμφερόντων.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις έξω από την διευρυμένη ζώνη της ΠΟΠ, που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ελιάς, θα πρέπει να γυρίσουν στις Ελληνικές Ελιές Καλαμών – GREEK KALAMON OLIVES. Μεθοδικά και με την στήριξη του ελληνικού Κράτους να συνεχίσουν να δίνουν τις εμπορικές μάχες και να εκπαιδεύουν τις αγορές τους στον ελληνικό – ποιοτικό χαρακτήρα του προϊόντος.
Η διεκδίκηση μίας προστατευόμενης ονομασίας ΠΓΕ για να συμπεριλάβει και την Αιτωλοακαρνανία και τη Φθιώτιδα και όπου αλλού στη χώρα μας καλλιεργείται η Ελιά Καλαμάτας θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πολύτιμο εργαλείο για τη προστασία της εγχώριας παραγωγής σε εθνικό επίπεδο.
