Σύμφωνα με έγκυρες διεθνείς μελέτες στον τομέα του αθλητικού τουρισμού υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης στις υπαίθριες αθλητικές δραστηριότητες, ιδίως για τις μη αστικές περιοχές (όπως η Μεσσηνία), οι οποίες ενδέχεται να μην έχουν τις εγκαταστάσεις για να φιλοξενήσουν μεγάλες αθλητικές εκδηλώσεις. Εντούτοις, ο ενεργός αθλητικός τουρισμός περιλαμβάνει μόνο ένα μικρό κομμάτι της βιβλιογραφίας σχετικά με τις οικονομικές επιπτώσεις του αθλητικού τουρισμού. Αυτό αποδεικνύεται σε παλαιότερες αναθεωρήσεις του αθλητισμού, καθώς επίσης και σε έρευνες για τον τουρισμό και την τουριστική κίνηση (Hinch et al., 2014, Martin and Assenov, 2012, Weed, 2009, Dixon et al. 2014 και Hritz και Franzidis, 2018). Οι σχετικές μελέτες έχουν διεξαχθεί σε τοπικό, περιφερειακό και κρατικό επίπεδο (Bowker et al., 2007, Ditton et al., 2002, Haydu και Hodges, 2002, Kim et al. και Bradley, 2017 Murphy and Bernal, 2008 Ritchie and Hall, 1999 Stoeckl et al, 2010 Stynes and Sun, 2001 Stynes et al., 2000 Upneja et al., 2001).
Η ακόλουθη μελέτη δημοσιεύθηκε πριν μερικές ημέρες (10/02/2020) και διερεύνησε τις οικονομικές επιπτώσεις τεσσάρων αθλητικών τουριστικών δραστηριοτήτων:
- γκολφ
- ιστιοσανίδα
- ιππασία
- καταδύσεις
για τη Μεσσηνία, όσον αφορά την παραγωγή εισοδήματος και απασχόλησης. Εξέτασε, επίσης, περαιτέρω την ευρύτερη – και όχι τη μεμονωμένη – επίδρασή των αθλητικών δραστηριοτήτων στην τοπική οικονομία. Παρόλο που τέτοιες τυπολογίες έχουν παρουσιαστεί σε εννοιολογικά πλαίσια / μοντέλα στο παρελθόν (Gammon and Robinson, 1997, Robinson and Gammon, 2004, Sofield, 2003, Standeven και De Knop, 1999), δεν είχε μελετηθεί επιστημονικά ποια δραστηριότητα έχει τους υψηλότερους τουριστικούς πολλαπλασιαστές στην παραγωγή εισοδήματος και απασχόλησης για την περιοχή της Μεσσηνίας.
ΓΚΟΛΦ
Δύο από τα οκτώ γήπεδα γκολφ της Ελλάδας βρίσκονται στη Μεσσηνία και λειτουργούν στο θέρετρο Costa Navarino (CN). Πρόκειται για μια μεγάλη ελληνική επιχείρηση που απασχολεί πάνω από 1200 άτομα και συμβάλλει κατά 18-20% και 30-41% στις συνολικές ξενοδοχειακές κλίνες και στις διανυκτερεύσεις ατόμων, αντίστοιχα. Η πρώτη, που βρίσκεται στο θέρετρο του Ρωμανού, άνοιξε τον Μάιο του 2010, ενώ η δεύτερη, στην Πύλο, ξεκίνησε τον Οκτώβριο του επόμενου έτους, συνιστώντας τα πρώτα γήπεδα γκολφ της χώρας. Τα μαθήματα γκολφ προκάλεσαν ενδιαφέρον ελληνικών και ξένων αερομεταφορέων στην περιοχή, ενισχύοντας τις αφίξεις στο τοπικό αεροδρόμιο. Σήμερα το αεροδρόμιο πραγματοποιεί τακτικές (εποχιακές) πτήσεις από μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές γκολφ όπως η Γερμανία, η Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία, συμβάλλοντας έτσι στη σημαντική παράταση της τουριστικής περιόδου. Δύο νέα γήπεδα γκολφ σχεδιάζονται από την CN, με στόχο να καθιερωθεί η περιοχή ως πρωταρχικός προορισμός γκολφ στη Μεσόγειο. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι η αύξηση των πτήσεων στο αεροδρόμιο «Καπετάν Βασίλης Κωνσταντακόπουλος» της Καλαμάτας το 2014 ήταν η τρίτη υψηλότερη (+71,9%) μεταξύ των ευρωπαϊκών αεροδρομίων εκείνο το έτος, σύμφωνα με την Airline Network News and Analysis (www.anna.aero).
ΙΣΤΙΟΣΑΝΊΔΑ (WINDURFING)
Τα 120 χιλιόμετρα ακτογραμμής της Μεσσηνίας προσφέρουν πολλά σημεία για windurfing, με τα παραθαλάσσια χωριά Φοινικούντα και Γιάλοβα να εμφανίζονται ως τα πιο δημοφιλή. Αυτές οι τοποθεσίες θεωρούνται ιδανικές τόσο από τους αρχάριους όσο και από τους πιο έμπειρους αθλητές, λόγω των καιρικών συνθηκών και των γεωγραφικών χαρακτηριστικών της περιοχής. Η πλειοψηφία των αθλητών εστιάζονται σε τρία παραθαλάσσια θέρετρα στη Φοινικούντα και ένα στο Γιάλοβα, ενώ το πρώτο διαθέτει επίσης ένα κέντρο θαλάσσιων σπορ που δραστηριοποιείται από το 1991. Οι περισσότεροι επισκέπτες της Μεσσηνίας συνδέονται με την ενεργά με την περιοχή και έρχονται τακτικά για δύο ή και τρεις δεκαετίες, κυρίως από τη Γερμανία, την Αυστρία, την Ελβετία και τις Κάτω Χώρες. Εκτός από τους βετεράνους της δεκαετίας του ’50 και του ’60, θα συναντήσετε και νεαρούς αθλητές και παιδιά τα οποία έχουν ξεκινήσει το άθλημα από τους γονείς τους.
ΙΠΠΑΣΊΑ
Ο ιππικός τουρισμός είναι αρκετά ανεπτυγμένος στη Μεσσηνία. Επιπλέον, παρόλο που όλα τα κέντρα ιππασίας είναι ανοιχτά όλο το χρόνο, οι επισκέψεις από τουρίστες (κυρίως Έλληνες) περιορίζονται στο καλοκαίρι. Το κέντρο στην Καλαμάτα, ωστόσο, έχει αναπτύξει επαφές με αναβάτες από γειτονικές περιοχές οι οποίοι το χρησιμοποιούν για εκπαίδευση μία ή δύο φορές την εβδομάδα κατά τη διάρκεια του έτους. Η περιοχή διαθέτει τέσσερα κέντρα ιππασίας που βρίσκονται σε διαφορετικές τοποθεσίες (Καλαμάτα, Χράνοι, Αλμυρός και Άνω Καλό Νερό) προσφέροντας διαφορετικούς τύπους ιππασίας. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι τα 4 κέντρα ιππασίας, δεν έχουν δημιουργήσει συνεργασίες μεταξύ τους ούτε με τις τοπικές αρχές, ωστόσο συχνά παραπέμπουν τους επισκέπτες τους στα άλλα κέντρα όταν δεν μπορούν να παράσχουν τον τύπο ιπασσίας που τους ζητήθηκε.
ΚΑΤΑΔΥΣΕΙΣ
Παρόμοια με την ιππασία, οι δυνατότητες για καταδυτικό τουρισμό παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτες. Υπάρχουν κέντρα κατάδυσης (στην Καλαμάτα, στην Μαραθόπολη, στην Καρδαμύλη, στην Πύλο και στη Φοινικούντα) αλλά δεν υπάρχουν σημαντικά αξιοθέατα, όπως πάρκα καταδύσεων ή υποθαλάσσια μουσεία. Η επιχειρηματική δραστηριότητα βασίζεται κυρίως σε απλούς παραθεριστές, και όχι σε τουρίστες των οποίων το κύριο κίνητρο είναι η κατάδυση, εκτός από τα μέλη ενός καταδυτικού σωματείου στο Βέλγιο, τα οποία υπήρξαν τακτικά στο καταδυτικό κέντρο της Μαραθούπολης εδώ και μερικά χρόνια. Ομοίως, δεν έχουν δημιουργηθεί συνέργειες με τις τοπικές αρχές ή μεταξύ των ίδιων των κέντρων καταδύσεων για την περαιτέρω ανάπτυξη αυτής της δραστηριότητας. Ωστόσο, μια πρωτοβουλία σε επίπεδο τοπικών αρχών, που αναμένεται να προσελκύσει περισσότερους δύτες στην περιοχή – μόλις ολοκληρωθεί – είναι η δημιουργία δύο υποθαλάσσιων αρχαιολογικών πάρκων από τον Δήμο Πύλου-Νέστορος.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Οι δαπάνες των επισκεπτών που προέκυψαν από τις τέσσερις δραστηριότητες αθλητικού τουρισμού υπολογίστηκαν με τους αντίστοιχους συνολικούς πολλαπλασιαστές για την αξιολόγηση της γενικής προσφοράς στην απασχόληση και στην τοπική οικονομία. Ο Πίνακας 1 δείχνει σαφώς ότι το γκολφ έχει κατά πολύ μεγαλύτερη επίδραση στο ιδιωτικό εισόδημα, ακολουθούμενο από windsurfing, την ιππασία και τις καταδύσεις. Γιατί; Ο λόγος είναι απλός: «Το άθλημα του γκολφ στηρίζεται σε εγκαταστάσεις διεθνών προδιαγραφών και προωθείτε από καταρτισμένους επαγγελματίες της ιδιωτικής πρωτοβουλίας».
Ο Πίνακας 1 παρουσιάζει τους τουριστικούς πολλαπλασιαστές. Είναι σαφές ότι σε όλες τις δραστηριότητες και ανεξάρτητα από την προσέγγιση που χρησιμοποιείται για τις δαπάνες επισκεπτών, οι επισκέπτες αθλητικού τουρισμού έχουν την τάση να δημιουργούν αντίκτυπο στο εισόδημα. Έτσι, κάθε ευρώ που δαπανάται από τους τουρίστες που ασχολούνται με μια αθλητική δραστηριότητα δημιουργεί περισσότερες μονάδες εισοδήματος από τις άλλες τρεις δραστηριότητες. Συγκεκριμένα, περίπου € 0,07 περισσότερες από τις καταδύσεις, € 0,08 από την ιππασία και € 0,11 από το windsurfing. Αυτές οι διαφορές υποδεικνύουν την κατάταξη των παραπάνω δραστηριοτήτων από την άποψη του μεγέθους του πολλαπλασιαστή τους.
Οι συνολικές επιδράσεις στην Απασχόληση παρουσιάζονται στον Πίνακα 2. Όσον αφορά τους τουριστικούς πολλαπλασιαστές, οι καταδύσεις έχουν τον υψηλότερο. Αυτό οφείλεται στο ρυθμό των δαπανών των τουριστών που ασχολούνται με αυτή τη δραστηριότητα, αλλά και στο γεγονός ότι τα κέντρα καταδύσεων έχουν υψηλότερο συνολικό πολλαπλασιαστή απασχόλησης από τις επιχειρήσεις γκολφ. Οι πολλαπλασιαστές τουρισμού στην ιππασία και στην ιστιοσανίδα ακολουθούν, ενώ εκείνη του γκολφ έρχεται στην τελευταία θέση (σε αντίθεση με τον πολλαπλασιαστή του εισοδήματος, όπου έρχεται πρώτη).
ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤΡΟ ΡΙΨΕΩΝ
Ο πρόεδρος του Γυμναστικού Συλλόγου Ακρίτας κ. Παπαδόπουλος ενδιαφέρεται ενεργά για την αναβάθμιση των Αθλητικών Υποδομών του Δήμου Καλαμάτας. Όπως μας ενημέρωσε, ο Δήμος Καλαμάτας διαθέτει 5 στρέμματα απέναντι από Τέντα, όπως φαίνεται παρακάτω:
Έχει ζητήσει να γίνει ένα διεθνές αθλητικό κέντρο με έμφαση στις ρίψεις και έχει ήδη προχωρήσει σε πρωτοκόλληση του αιτήματός του. Το συγκεκριμένο οικόπεδο εδώ και δεκαετίες είναι αναξιοποίητο και όπως επισημαίνει: «Πανελλαδικά τα κέντρα ρίψεων με κλωβό είναι ελάχιστα. Στην Καλαμάτα θα μπορούσαν να έρχονται για προετοιμασία αθλητές υψηλού επιπέδου και στα 4 επίσημα αγωνίσματα των ρίψεων. Κάθε Σαββατοκύριακο αναγκαζόμαστε με τους αθλητές μας να πηγαίνουμε στην Τρίπολη για προπονήσεις». Σημειώνεται ότι η παραχώρηση του χώρου είναι τεχνικά εφικτό να γίνει μέσω χρησιδανείου.
«Αφουγκραστείτε τις ανάγκες της αγοράς και των φορέων, αντλώντας λύσεις από τα δεδομένα και τις βέλτιστες πρακτικές της σύγχρονης επιστημονικής βιβλιογραφίας».
ΧΕΙΛΑΣ Θ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
www.cheilas.gr
Δημοτικός Σύμβουλος Καλαμάτας
- Πηγή: Drakakis P, Papadaskalopoulos A, Lagos D (2020), “Multipliers and impacts of active sport tourism in the Greek region of Messinia”, Special Issue: Sports and Tourism: Economic Impacts, SAGE.
