Η συνεργασία μεταξύ Δήμου Καλαμάτας και του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) «Δημόκριτος» αποτέλεσε το αντικείμενο πολύωρης συνάντησης του Δημάρχου Θανάση Βασιλόπουλου με τον Διευθυντή του Ινστιτούτου Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» Δρ. Χρήστου Μάρκου, σήμερα Τρίτη 24 Αυγούστου 2021.
Κατά τη συνάντηση, παρουσία των Αντιδημάρχων Νίκου Μπασακίδη και Αναστάσιου Σκοπετέα και του ειδ. συνεργάτη Φώτη Ασημακόπουλου, υπήρξε ενημέρωση για τις δράσεις του Παραρτήματος του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» στην Καλαμάτα, καθώς και παρουσίαση του προγραμματισμού για το επόμενο διάστημα.
Υπενθυμίζεται ότι το Ινστιτούτο Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής (ΙΠΣΦ) λειτουργεί το Παράρτημα του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» στην Καλαμάτα από το 2017, έχοντας μεταφέρει τις δραστηριότητες του από την Πύλο στην πόλη της Καλαμάτας. Η έδρα του παραρτήματος βρίσκεται στην οδό Παπατσώνη 7 σε κτήριο που έχει παραχωρηθεί από το Δήμο της Καλαμάτας στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».
Η κύρια δραστηριότητα του παραρτήματος αφορά στην εγκατάσταση και λειτουργία πειραματικών ανιχνευτών στην βαθιά θάλασσα νοτιοδυτικά της Μεθώνης στα πλαίσια του πειράματος KM3NeT που γίνεται σε συνεργασία με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα από 16 χώρες από όλο τον κόσμο. Στόχος του πειράματος αυτού είναι η ανίχνευση σωματιδίων που προέρχονται από το μακρινό σύμπαν με σκοπό την κατανόηση των φαινομένων που σχετίζονται με την δημιουργία του. Με έδρα την Καλαμάτα, οι ερευνητές του Δημόκριτου και οι συνεργάτες τους συνεχίζουν το φιλόδοξο αυτό έργο το οποίο αναμένεται να παράγει νέα δεδομένα και γνώση για τα επόμενα 20 τουλάχιστον χρόνια.
Από την έναρξη της λειτουργίας του παραρτήματος στην Καλαμάτα, το ΙΠΣΦ ανάπτυξε διάφορες παράλληλες δραστηριότητες με στόχο την επαφή του ευρύτερου κοινού με την επιστήμη και την έρευνα. Στα πλαίσια αυτά, διοργανώθηκαν επισκέψεις από σχολεία στο παράρτημα, όπου εξηγήθηκαν οι επιστημονικοί στόχοι του πειράματος KM3NeT, διοργανώθηκαν ημερίδες εκλαΐκευσης της επιστήμης στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής ημέρας του Ερευνητή, καθώς και η μεταφορά εκπαιδευτικών προγραμμάτων από το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» στην Καλαμάτα με αντίστοιχες επισκέψεις σχολείων της πόλης. Το 2018-2019 οργανώθηκε η τελική φάση του διεθνούς διαγωνισμού Shell Ocean Discovery που οργάνωσε ο οργανισμός XPRIZE των ΗΠΑ, γεγονός που προέβαλλε και ανέδειξε την πόλη της Καλαμάτας σε διεθνές επίπεδο. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι αυτή ήταν η πρώτη φορά όπου διαγωνισμός του XPRIZE έγινε σε έδαφος εκτός των ΗΠΑ.
Η περίοδος των περιοριστικών μέτρων λόγω της πανδημίας του COVID-19 περιόρισε σημαντικά την εξωστρέφεια των δραστηριοτήτων του Παραρτήματος, παρ’ όλο που οι κύριες δραστηριότητες που σχετίζονται με το πείραμα KM3NeT συνεχίστηκαν όλο αυτό το διάστημα. Με την άρση των περιοριστικών μέτρων, προγραμματίζεται πληθώρα από ενέργειες και δραστηριότητες τόσο στο ερευνητικό πεδίο όσο και στην κατεύθυνση της εκλαΐκευσης της επιστήμης. Επιγραμματικά, σύμφωνα με τον καθηγητή Χρήστο Μάρκου, για το διάστημα μέχρι το τέλος του 2022 πρόκειται να γίνουν τα παρακάτω:
ΟΙ ΕΝΝΕΑ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΝΤΑΙ
- Συνέχιση των μετρήσεων στην περιοχή της θάλασσας ΝΔ της Μεθώνης με στόχο την ανίχνευση νετρίνο από το μακρινό σύμπαν. Αυτή η δραστηριότητα είναι στο πλαίσιο της διενέργειας του πειράματος KM3NeT.
- Η δημιουργία υποθαλάσσιου παρατηρητηρίου περιβάλλοντος με έμφαση στην μελέτη και εκτίμηση των επιπέδων θορύβου στην θάλασσα. Η δραστηριότητα αυτή θα βοηθήσει στην κατανόηση της επιβάρυνσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος από ανθρωπογενείς πηγές θορύβου και μελέτη των αποτελεσμάτων στην θαλάσσια ζωή. Το υποθαλάσσιο παρατηρητήριο περιβάλλοντος θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για την συμμόρφωση της χώρας με τις απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών οδηγιών για το περιβάλλον.
- Μελέτη και εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της μεταποιητικής δραστηριότητας που σχετίζεται με την παραγωγή λαδιού και των παράπλευρων προϊόντων (πυρήνα, πυρηνέλαια, κλπ) στην ποιότητα της ατμόσφαιρας της περιοχής. Η δραστηριότητα αυτή γίνεται σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ατμοσφαιρικής Χημείας και Καινοτόμων Τεχνολογιών του Ινστιτούτου Πυρηνικών και Ραδιολογικών Επιστημών και Τεχνολογίας, Ενέργειας και Ασφάλειας (ΙΠΡΕΤΕΑ) του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος». Στόχος της δραστηριότητας αυτής είναι η σύνοψη της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από τις παραπάνω δραστηριότητες με στόχο την παροχή εμπεριστατωμένων εκτιμήσεων προς την πολιτεία για το σχεδιασμό περιβαλλοντικών δράσεων. Οι δραστηριότητες 2 και 3 αποτελούν τις δύο κατευθύνσεις του ISEO (Intelligent, Specialized Environmental Observatory) που προγραμματίζεται να εγκατασταθούν στην περιοχή της Μεσσηνίας.
- Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Sofia-Antipolis της Γαλλίας και το Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, μελετάται η γεωφυσική δραστηριότητα (σεισμούς, κλπ), καθώς και οι περιβαλλοντικές συνθήκες χρησιμοποιώντας νέες καινοτόμες τεχνικές στην υποθαλάσσια περιοχή ΝΔ της Καλαμάτας. Σε συνέχεια πιλοτικών μετρήσεων που έγιναν το 2019 και οι οποίες κατέληξαν σε σημαντική επιστημονική δημοσίευση, το καλοκαίρι το 2021 γίνονται εκτεταμένες μετρήσεις στην ίδια θαλάσσια περιοχή χρησιμοποιώντας το υποβρύχιο καλώδιο οπτικών ινών που υπάρχει βυθισμένο στα πλαίσια του υποβρύχιου τηλεσκοπίου νετρίνο. Η μελέτη των δεδομένων αυτών αναμένεται να αρχίσει όταν ολοκληρωθούν οι μετρήσεις στο τέλος του καλοκαιριού 2021 και τα συμπεράσματα θα εξαχθούν μέσα στους επόμενους 12-18 μήνες. Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να οδηγήσει στην μόνιμη παρατήρηση της γεωφυσικής δραστηριότητας στην περιοχή με εξαιρετική ακρίβεια και λεπτομέρεια.
- Για το 2022 έχει προγραμματιστεί σε συνεργασία με ερευνητικές ομάδες του Πολυτεχνείου Κρήτης και το ΙΤΕ η μελέτη των μικροοργανισμών σε μεγάλα θαλάσσια βάθη για την εκτίμηση της δυνατότητας που υπάρχει για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας μόλυνσης. Το ερευνητικό αυτό πρόγραμμα αναμένεται να ξεκινήσει την άνοιξη του 2022.
- Συνεχίζεται η συνεργασία με αρχαιολογικές ομάδες που διενεργούν αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή της Μεσσηνίας (Πύλος, Μεσσήνη) για την διενέργεια αναλύσεων αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς, με φιλοδοξία να ξεκινήσει συνεργασία με το αρχαιολογικό μουσείο της Καλαμάτας.
- Μόλις οι συνθήκες επιτρέψουν και πάλι τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες με τα σχολεία της Καλαμάτας σκοπός είναι να εκκινήσουν και πάλι οι δράσεις που έχουν στόχο την εκλαΐκευση της επιστήμης και την διάχυση των ερευνητικών δραστηριοτήτων στο ευρύ κοινό.
- Υπάρχει προγραμματισμός για τη διοργάνωση διεθνούς συνεδρίου με αντικείμενο την Αστροφυσική Νετρίνο στην πόλη της Καλαμάτας τον Οκτώβριο 2022, με την προϋπόθεση της δυνατότητας συμμετοχής με φυσική παρουσία των συνέδρων.
- Στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού πλαισίου HORIZON-EUROPE και του νέου ΕΣΠΑ προγραμματίζεται η κατάθεση χρηματοδοτικών προτάσεων, στις οποίες εξετάζεται η συμμετοχή τοπικών φορέων.
Ιδιαίτερη αναφορά και συζήτηση υπήρξε για το θέμα της προετοιμασίας της πόλης και τη συμμετοχή της στις 100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις. Στο πλαίσιο της συνεργασίας μάλιστα που υπάρχει μεταξύ Δήμου και «Δημόκριτου» θα παραχωρηθεί πλήρης μελέτη που έχει πραγματοποιηθεί και αφορά την Καλαμάτα, σχετικά με τη βιωσιμότητα μονάδων παραγωγής ενέργειας, ΑΠΕ.
Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ Δρ. ΧΡΗΣΤΟ ΜΑΡΚΟΥ
Μετά τη συνάντηση με τον Δ/ντη του Ινστιτούτου Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», Δρ. Χρήστο Μάρκου, ο Δήμαρχος Θανάσης Βασιλόπουλος -μεταξύ άλλων- δήλωσε: «Ο Δήμος Καλαμάτας συνεχίζει τη συνεργασία με τον “Δημόκριτο”. Προφανώς ο Δήμος δεν μπορεί παρά να είναι αρωγός και σύμμαχος σε μία τέτοια προσπάθεια.
Με τον Δρ. Χρήστο Μάρκου, συζητήσαμε για ένα πλαίσιο δράσεων, δραστηριοτήτων με στόχο την επαφή των πολιτών, των συνδημοτών μας με την επιστήμη και την έρευνα. Πρέπει να υπάρξει ενίσχυση των εκπαιδευτικών δράσεων μέσα από επισκέψεις, διαγωνισμούς κι άλλα στα σχολεία μας.
Σήμερα είχαμε τη δυνατότητα να ενημερωθούμε για όλες τις ερευνητικές δράσεις που αναπτύσσονται στην περιοχή μας, ενώ υπήρξε συζήτηση προκειμένου να στηριχθεί η προσπάθεια του Δήμου στο πλαίσιο της προετοιμασίας που γίνεται για την ένταξη της Καλαμάτας στις 100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις της Ευρώπης.
Κλείνω τονίζοντας ότι ως Δημοτική Αρχή επενδύουμε και θα συνεχίσουμε να επενδύουμε σε τέτοιου είδους συνεργασίες προσδοκώντας τα περισσότερα δυνατά οφέλη για την πόλη και την περιοχή».
