Η ανάγκη αποτελεσματικότητας αλλά και συνοχής της κοινωνίας επιβάλλει συντονισμό και διοίκηση. Σε κάθε ανθρώπινη κοινωνία ισχύει από παλιά ο νόμος της επικράτησης των ισχυρότερων. Έτσι κάποιοι (οι λίγοι) διοικούν και άλλοι (οι πολλοί) διοικούνται. Και για να έχει ευστάθεια αυτή η διάκριση θεσπίζονται νόμοι και παραχωρούνται στους διοικούμενους διάφορες εγγυήσεις, όπως η ασφάλεια, το επίπεδο διαβίωσης, η δικαιοσύνη, το κοινωνικό κράτος, τα εργασιακά δικαιώματα κλπ.
Οι αριθμοί για την υπερνομοθέτηση εκ μέρους του Κράτους, μιλούν μόνοι τους. Στην Ελλάδα από το 1975 μέχρι σήμερα ψηφίσθηκαν 250 φορολογικά νομοθετήματα και τροπολογίες μαζί με άλλους 3.450 νόμους και 115.000 υπουργικές αποφάσεις. Η Ελλάδα είναι, ίσως, η χώρα με τους περισσότερους νόμους και ρυθμίσεις στον κόσμο.
Πολλά από τα δημόσια έγγραφα έχουν ως εισαγωγή μια αναφορά που σε παραπέμπει σε ένα πλήθος νόμων. Ξεκινά με το γνωστό σε όλους «Βάση του Ν. 3528/2008, άρθρο 5, παρ. 3, τις διατάξεις του Κεφαλαίου ΣΤ’ του Ν. 3075/2013 και τα σχετικά ερωτήματα i και iv από τον Ν.5210/2012 αλλά και τον Ν 765/ΦΕΚ 325 Α΄/16-10-1977… κλπ ». Το ίδιο επαναλαμβάνεται ακόμα 4 και 5 φορές.
Τελικά αν το καλοσκεφτείς όλοι υπογράφουν, χωρίς να ξέρουν τι υπέγραψαν. Το λέω αυτό γιατί αν τολμήσεις να ανατρέξεις για να ερμηνεύσεις όλα αυτά, τότε σε έφαγαν οι παραπομπές των νόμων, των άρθρων και των παραγράφων. Η υπερνομοθέτηση εκ μέρους της πολιτείας αποτελεί μία από τις βασικές αιτίες για το αργοπορημένο και αναποτελεσματικό σύστημα απονομής δικαιοσύνης με όλα τα επακόλουθα.
Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε ένα πολυδαίδαλο νομικό σύστημα που τελικά κανένας δεν γνωρίζει. Η πολυνομία αποτελεί τη βάση για την κακοδικία, την ανομία και την διαφθορά. Ταυτόχρονα, με την πολυνομία έχουμε και την γραφειοκρατία. Το ελληνικό κράτος είναι ένας λαβύρινθος με χιλιάδες διοικητικές δομές (από τα υπουργεία ως τους Δήμους), με συνεχείς επικαλύψεις αντικειμένων και τελικά αδυναμία στο να δοθεί γρήγορη λύση στους πολίτες. Η πολυνομία και η γραφειοκρατία τελικά έχει βαριές επιπτώσεις και στην οικονομία μας. Το κόστος της γραφειοκρατίας υπολογίζεται στο 6,5% του ΑΕΠ. Με μείωση της γραφειοκρατίας η εθνική οικονομία θα είχε τεράστιο όφελος. Παρ’ όλα αυτά οι υποσχέσεις των κυβερνώντων για την πάταξη της γραφειοκρατίας είναι διαρκείς!
Βεβαίως, άγνοια νόμου δεν επιτρέπεται. Αλλά πώς να γνωρίζεις έναν νόμο του οποίου το κείμενο έχει υποστεί αλλεπάλληλες αντικαταστάσεις, συμπληρώσεις, τροποποιήσεις, σε παραγράφους, εδάφια περιπτώσεις, υποπεριπτώσεις και εξαιρέσεις. Η υπερμεγέθης νομοθετική διάταξη και η έντονη γραφειοκρατία οδηγεί στην καθυστέρηση της εκδίκασης υποθέσεων που εκκρεμούν και των οποίων οι φάκελοι συσσωρεύονται στις αποθήκες και στα γραφεία των δικαστηρίων.
Εκτιμώ ότι δύο πράγματα μπορούν να μειώσουν τη γραφειοκρατία και την πολυνομία. Το ένα είναι η εισαγωγή νέων τεχνολογιών σε όλο το φάσμα του Δημοσίου Τομέα και απαιτεί χρόνο και χρήμα. Το άλλο δεν απαιτεί χρόνο και χρήμα απαιτεί όμως «μπέσα». Δηλαδή, ό,τι δηλώνω το εννοώ. Ο πολίτης καταθέτει το αίτημά του και ταυτόχρονα και μια υπογεγραμμένη υπεύθυνη δήλωση στην οποία πιστοποιεί ότι όσα αναφέρονται είναι αληθινά. Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια είναι στην περίπτωση που διαπιστωθούν ψευδή δηλωθέντα στοιχεία, ο νόμος να είναι καταπέλτης. Δηλαδή να προβλέπει αυστηρά πρόστιμα, κλείσιμο επιχειρήσεων κλ.π.
Τελειώνοντας θα έλεγα ότι είναι καταλυτικής σημασίας η καλλιέργεια μιας «δημιουργικής κουλτούρας». Αυτή η «δημιουργική κουλτούρα» θα πρέπει να φτιαχτεί με φρέσκα υλικά και όχι με υλικά που έχουν ξαναχρησιμοποιηθεί και που σήμερα ξεχνούν ή προσπερνούν το παρελθόν τους και ξανά ονειρεύονται κάνοντας διαπιστώσεις για το μέλλον, ξεχνώντας ότι δικαίωμα στο όνειρο και στο να πάρουν την τύχη στα χέρια τους έχουν και κάποιες «μεσαίες γενιές».
Όμως η ελπίδα δεν πέφτει από τον ουρανό. Καλλιεργείται από μια αγωνιστική διάθεση, από μια ορθολογική αντίληψη της ζωής. Η ελπίδα ανήκει σε όσους αγωνίζονται συστηματικά και μεθοδικά για να δημιουργήσουν το μέλλον τους κατά πως αυτοί θέλουν. Γνώση και αγώνας, δημιουργικότητα και ορθολογισμός είναι συστατικά στοιχεία για κάθε κοινωνική πρόοδο. Εκεί οφείλουμε να καταθέσουμε και τη δική μας, την προσωπική μας συνεισφορά. Αυτή την απλή σκέψη, την σκέψη που σπερματικά την έχουμε μέσα στο μυαλό μας πρέπει να την αναδείξουμε.
ΥΓ.1 Πρέπει να γίνουν νόμοι σαφείς, μικροί, συγκεκριμένοι , γιατί μέσα σε αυτό το χάος της πολυνομίας βασιλεύει και η γραφειοκρατία – αυτά τα δύο πάνε μαζί. Οι γραφειοκράτες αποκτούν δύναμη από τη δυσκολία ερμηνείας των νόμων.
ΥΓ.2 Φθάνοντας στην συνταξιοδότησή του ο κάθε εργαζόμενος το πολυδαίδαλο νομικό καθεστώς του δημιουργεί προβλήματα στην καταβολή της σύνταξής του.
Θόδωρος Σταυριανόπουλος
