Η Ιερά Μονή Βελανιδιάς (Ζωοδόχου Πηγής), της οποίας η λειτουργία ανεστάλη μετά τις σοβαρές ζημιές που υπέστη από τους σεισμούς του 1986, με τρία μάλιστα θύματα (δυο μοναχές και μία λαϊκή), ανακαινισμένη, επαναλειτουργεί την Κυριακή του Θωμά, 14 Απριλίου 2018.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της Ι. Μητροπόλεως Μεσσηνίας για το πρόγραμμα του Μητροπολίτη κ. Χρυσοστόμου, «την Κυριακή του Θωμά (15/4/2018) θα τελέσει τη Θεία λειτουργία εις την Ιεράν Μονήν Ζωοδόχου Πηγής Βελανιδιάς Καλαμάτας και τα εγκαίνια των ανακαινισθέντων κτιριακών εγκαταστάσεων αυτής».
Εκεί, την Κυριακή του Θωμά, θα πραγματοποιηθεί και η γιορτή των Καταστηματαρχών Τροφίμων και Σούπερ Μάρκετ Καλαμάτας.
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΒΕΛΑΝΙΔΙΑΣ
Το ιστορικό Μοναστήρι της Βελανιδιάς βρίσκεται Βορειοδυτικά και σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων από την Καλαμάτα. Η ιστορία της μονής είναι ιδιαίτερα σημαντική και εντυπωσιακή και συνδέεται με αξιόλογα γεγονότα του μεσσηνιακού τόπου. Αρχικό κτίσμα περί το τέλος του 17ου αιώνα, οφείλει την ονομασία του σε μια αιωνόβια και “υψίκομον” βελανιδιά (δρυ), η οποία όμως “πρόρριζα απεσπάσθη” από το μεγάλο σεισμό του 1884.
Πληροφορίες για το μοναστήρι αυτό αντλούμε από πατριαρχικό σιγίλιο του 1727, που το ονομάζει “ιερόν και σεβάσμιον μοναστήριον πατριαρχικόν Σταυροπηγιακόν, εἰς όνομα σεμνυνόμενον της υπεραγίας ημών Θεοτόκου της κυρίας Χρυσοπηγής κατά την τοποθεσίαν Βελανιδείαν”. Το Καθολικό, σύμφωνα με επιγραφή που βρισκόταν στο υπέρθυρο της μονής, ιδρύθηκε το 1679 και είναι αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή.
Στη Βελανιδιά εκοινοβίασε ο πρωτεργάτης του μεγάλου Αγώνα του 1821 Αρχιμ. Γρηγόριος Δικαίος Φλέσσας ή Παπαφλέσσας, ο οποίος επικεφαλής τμήματος αγωνιστών και ξεκινώντας απ’ αυτή, μπήκε στην Καλαμάτα, όπου μαζί με άλλους αρχηγούς και επαναστατημένους Έλληνες ελευθέρωσαν την πόλη, χωρίς να γίνει μάχη και να χυθεί αίμα ώστε η θυγατέρα των “ζαθέων” Φαρών να είναι η πρώτη ελληνική πόλη, που απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό.
Κάθε χρόνο, στις 23 Μαρτίου, επέτειο της έναρξης του αγώνα και της απελευθέρωσης της πόλης από τον τουρκικό ζυγό, οι εκδηλώσεις κορυφώνονται το απόγευμα, στην πλατεία 23ης Μαρτίου, με υποδοχή της ιερής φλόγας από την ιερά Μονή Βελανιδιάς.
Κατά τη διάρκεια του βίου του λεηλατήθηκε, πυρπολήθηκε και ισοπεδώθηκε είτε από επιδρομές βαρβάρων και ξένων κατακτητών είτε από καταστροφικούς σεισμούς, αλλά πάλι ξανακτίστηκε. Κατά τη γερμανική κατοχή, το μοναστήρι ήταν καταφύγιο του ΕΛΑΣ και των επαναστατικών ομάδων του Ταϋγέτου και για το λόγο αυτόν ισοπεδώθηκε από βομβαρδισμό των Γερμανών από το κάστρο της Καλαμάτας το Νοέμβριο του 1943. Τελευταία φορά ανοικοδομήθηκε εκ θεμελίων μετά το σεισμό του Σεπτεμβρίου 1986.Το μοναστήρι από την ίδρυσή του ήταν ανδρικό μέχρι και το έτος 1966, οπότε μετατράπηκε σε γυναικείο και την ταυτότητά του αυτή τη διατηρεί μέχρι σήμερα.
Στη Μονή Βελανιδιάς μόνασε και ο πατήρ Πολύκαρπος, ο οποίος σύμφωνα με τον Μητροπολίτη Νικοπόλεως Μελέτιο, ο οποίος τον συνάντησε το 1954, είχε το χάρισμα των δακρύων. Επίσης στην Μονή Βελανιδιάς μεταγράφεται ως κληρικός της Μητροπόλεως Μεσσηνίας, από την Μονή Φανερωμένης της Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος Θέμελης κατά κόσμο Αδάμ Θέμελης, ο οποίος γεννήθηκε στην Ιστιαία Εύβοιας στις 25 Σεπτέμβρη 1918 και πέθανε στην Καλαμάτα 28 Φεβρουαρίου του 2007 σε ηλικία 89 ετών.
Ο Ιερομόναχος Αλέξανδρος, κατά κόσμον Παναγιώτης Ιωάν. Θεοφιλόπουλος, ο οποίος γεννήθηκε στο Αρφαρά το 1914, το 1946 πήγε ως δόκιμος μοναχός στην Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Βελανιδιάς Καλαμάτας. Τον Αύγουστο του ιδίου έτους έγινε η κουρά του και ονομάστηκε Αλέξανδρος. Το επόμενο έτος, το 1947, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος και ανέλαβε ως ηγούμενος της Μονής μέχρι το 1966 που κοιμήθηκε. Ο π . Αλέξανδρος έλαβε μόνο στοιχειώδη εκπαίδευση, αλλά είχε μελετήσει τα συγγράμματα των Πατέρων της Εκκλησίας και ήταν αξιόλογος πνευματικός και ιεροκήρυκας.
Σημαντικά από τα Μετόχια του είναι ο “Άγιος Δημήτριος”, επί της οδού Αλαγονίας, στη περιοχή “Τούρλες” της Καλαμάτας. Μονόκλιτος σταυρεπίστεγος Ναός του 15ου αιώνα, που σήμερα είναι ξυλόστεγος κτισμένος πάνω σε παλαιότερο Ναό του 12ου αιώνα, από τον οποίον σώζεται μόνο η κόγχη του Ιερού.
Επίσης ο Ναός του Αγίου Φανουρίου, ο οποίος βρίσκεται βόρεια της Καλαμάτας, στο δρόμο προς τη Βελανιδιά. Είναι κτίσμα του 1915 και κτίτορας αυτού ο Ηγούμενος της μονής Αρχιμ. Παΐσιος Μαντζουρανόπουλος. Ο Άγιος Φανούριος είναι προσκυνηματικός Ναός αφού λειτουργείται κάθε Πέμπτη και συρρέει σ’ αυτόν πλήθος ευσεβών χριστιανών.
