Όπως σε όλη τη χώρα έτσι και στην Πελοπόννησο, ο αγροτικός τομέας (όπως συμπεραίνουν όλες οι ερευνητικές εργασίες) χαρακτηρίζεται από μικρές διάσπαρτες και πολυτεμαχισμένες αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
Δύο πολιτικές μπορούν να εφαρμοστούν:
Μία νεοφιλελεύθερη πολιτική με σκοπό τη συγκέντρωση στο σύνολο των αγροτικών εκμεταλλεύσεων σε λίγους μεγαλοαγρότες και
Μία αριστερή προοδευτική ριζοσπαστική πολιτική με στήριξη των μικρομεσαίων αγροτικών εκμεταλλεύσεων, που αποτελούν την ραχοκοκαλιά της αγροτικής παραγωγής στη χώρα μας.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η ραγδαία κλιματική αλλαγή κατέδειξε πολλά προβλήματα που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης.
Η χώρα μας (λόγω του πολέμου στην Ουκρανία) απειλήθηκε άμεσα με επισιτιστική κρίση. Αυτό συνέβη γιατί όλες οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές που έχουν ασκηθεί στη χώρα μας, μετέτρεψαν όλα τα αγαθά πρώτης ανάγκης σε χρηματιστηριακά προϊόντα, παρόλο που μέχρι σήμερα τουλάχιστον στη χώρα μας οι εδαφοκλιματικές συνθήκες είναι τέτοιες που μπορούν να στηριχθούν καλλιέργειες και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, που να την κάνουν να είναι αυτάρκης σε αγαθά πρώτης ανάγκης για τη σίτιση του πληθυσμού.
Η ραγδαία επέλαση της κλιματικής αλλαγής που βιώνουμε στις μέρες, μας προειδοποιεί για το τι πρόκειται να επακολουθήσει στο μέλλον και μέτρα για την αντιμετώπιση τους που έπρεπε να είχαμε λάβει χτες και όχι σήμερα. Δεν μπορεί να αποτιμηθεί η καταστροφή λόγω των πυρκαγιών, στο δασικό πλούτο της χώρας όπως και στη βιοποικιλότητα. Τις συνέπειες θα τις διαπιστώσουμε στο σύντομο μέλλον με έντονα πλημμυρικά και διαβρωτικά φαινόμενα. Θα δούμε εδάφη υψηλής παραγωγικότητας να υποβαθμίζονται σε τέτοιο βαθμό που να μην μπορούν να υποστηρίξουν βασικές καλλιέργειες απαραίτητες για την σίτιση του πληθυσμού της χώρας μας. Οι βασικές παραδοσιακές καλλιέργειες της Πελοποννήσου, όπως η ελαιοκαλλιέργεια, η καλλιέργεια της σταφίδας, των σύκων κλπ, θα δοκιμαστεί έντονα . Ο βιολογικός τους κύκλος θα επηρεαστεί, θα διαπιστώσουμε προβλήματα στην ανθοφορία στην καρπόδεση και στην εμφάνιση ασθενειών.
Μέτρα που πρέπει να λάβει η νέα περιφερειακή αρχή για τον αγροτικό τομέα:
1. Εφαρμογή ενός ολιστικού σχεδίου για την διαχείριση του νερού στην περιφέρεια, που σημαίνει ότι δεν πρέπει να χάνεται ούτε σταγόνα νερού. Επιβεβλημένη η γρήγορη ολοκλήρωση όλων των εγγειοβελτιωτικών έργων και η δημιουργία νέων. Λόγω της κλιματικής αλλαγής ενώ σε γενικές γραμμές τα mm ύψους βροχής σε διάρκεια ενός χρόνου παραμένουν ίδια παρατηρείται έντονη ανισοκατανομή βροχοπτώσεων με αποτέλεσμα να δοκιμάζονται από καταστροφικές πλημμύρες οι υποδομές αστικών και αγροτικών περιοχών και να κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές. Με την εφαρμογή του σχεδίου θωρακίζουμε την περιφέρεια από καταστροφικές πλημμύρες.
2. Η προστασία των δασών μας από καταστροφικές πυρκαγιές έχει πρωτίστως να κάνει με μέτρα πρόληψης. Η δύναμη της φύσης είναι τέτοια που τις περισσότερες φορές αδυνατούμε να θέσουμε υπό έλεγχο μία πυρκαγιά που είναι σε εξέλιξη, ανεξαρτήτως του αριθμού των εναέριων και επίγειων μέσων που διαθέτουμε. Με αποτέλεσμα να περιμένουμε ή να βρέξει ή να φτάσει στη θάλασσα αφού πρώτα τα έχει κάψει όλα.
Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των πυρκαγιών στα δάση μας θα πρέπει
– πρώτον να στελεχώσουμε με ανθρώπινο δυναμικό όλες τις δασικές υπηρεσίες της περιφέρειας μας και
– δεύτερον τη χρησιμοποίηση ηλεκτρονικών μέσων παρακολούθησης, (όπως πχ drones) όπου θα επιβλέπεται η περιοχή, θα εντοπίζονται εστίες φωτιάς, θα στέλνονται συντεταγμένες σε ένα κέντρο επιχειρήσεων και ελέγχου και εναέρια μέσα πυρόσβεσης θα προχωρούν σε άμεση κατάσβεση. Το κλειδί της κατάσβεσης είναι ο χρόνος πριν πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
3. Γρήγορη ολοκλήρωση και εφαρμογή των οριστικών διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης στην περιφέρεια, για να γνωρίζουμε και να οριοθετήσουμε τους βοσκοτόπους της περιφέρειας. Η εφαρμογή της μελέτης που θα προσδιορίζει την βοσκοϊκανότητα και πυκνότητα βόσκησης σύμφωνα με το ζωικό κεφάλαιο θα βάλει τους βοσκότοπους της περιφέρειας μας σε μία βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη.
4. Επιβεβλημένη η συνεργασία του αγροτικού κόσμου της περιφέρειας μας με την συμβολή της περιφερειακής αρχής με τον Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου του γεωργικού τομέα. Η κλιματική αλλαγή αρχίζει να δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στις παραδοσιακές καλλιέργειες της περιφέρειας μας και το ερευνητικό έργο του Πανεπιστημίου θα είναι καθοριστικής σημασίας. Δεν θα είναι καθόλου απίθανο σε σύντομο χρονικό διάστημα να προχωρήσουμε σε μια ριζική αναδιάρθρωση καλλιεργειών με ποικιλίες προσαρμοσμένες στις νέες εδαφοκλιματολογικές συνθήκες.
5. Η περιφερειακή αρχή θα πρέπει να είναι αρωγός στην προσπάθεια των παραγωγών μας να παράξουν ασφαλή και ποιοτικά αγροτικά προϊόντα. Αυτό σημαίνει :Εύκολη πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία, μείωση της τιμής στο αγροτικό πετρέλαιο και στην αγορά εφοδίων, κίνητρα για την καλλιέργεια κτηνοτροφικών φυτών για να μειώσουμε τις πανάκριβες εισαγόμενες ζωοτροφές.
6. Η στήριξη Συνεταιριστικών, Συνεργατικών και Ομάδων παραγωγών στον αγροτικό τομέα είναι κομβικής σημασίας. Τα τελευταία χρόνια το συνεταιριστικό κίνημα στη χώρα μας απαξιώθηκε, συκοφαντήθηκε, λοιδορήθηκε. Ας το στηρίξουμε να ξαναγεννηθεί σε υγιείς βάσεις, όπου εκτός της οικονομικής του δραστηριότητας, να αποτελεί πολιτιστικό και κοινωνικό φάρο ανάπτυξης της υπαίθρου. Ας ξαναθυμηθούμε τις αρχές του συνεταιριστικού μας κινήματος από την ίδρυση του πρώτου συνεταιρισμού στα Αμπελάκια Θεσσαλίας. Ευχής έργο θα ήταν να μπορέσουν να στηριχθούν καθετοποιημένα συνεταιριστικά σχήματα, ξεκινώντας από την παραγωγή, μεταποίηση και εμπορία. Τότε θα μιλούσαμε για οικονομίες μεγέθους, με μείωση του κόστους παραγωγής, εύκολη πρόσβαση στην αγορά εφοδίων και διάθεση των προϊόντων με τιμές ικανοποιητικές για τον συνεταιρισμένο αγρότη και προσιτές για τον Έλληνα καταναλωτή.
7. Τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε έλλειψη αλλοδαπών εργατών γης. Αν και στο θέμα αυτό εμπλέκεται καθοριστικά το Υπουργείο Εξωτερικών της κεντρικής κυβέρνησης η συμβολή της περιφέρειας είναι σημαντική. Η κυβέρνηση προσπαθώντας να φέρει μία υποτιθέμενη νομότυπη τάξη στο θέμα των αλλοδαπών εργατών γης, δημιούργησε έμφραγμα στην αγροτική παραγωγή της χώρας. Έχουμε όλα τα στοιχεία για να μπορέσουμε να κάνουμε έναν έγκαιρο προγραμματισμό σε εργάτες γης (με την προϋπόθεση ότι η παραγωγή εξελίσσεται ομαλά και δεν έχουμε απρόβλεπτα προβλήματα). Από το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ, μπορούμε να έχουμε τον αριθμό των καλλιεργούμενων στρεμμάτων στην περιφέρεια Πελοποννήσου καθώς και το είδος των καλλιεργειών. Έτσι μπορούμε σχετικά εύκολα να προσδιορίσουμε για κάθε καλλιέργεια την χρονική περίοδο που παρουσιάζεται μεγάλη ανάγκη σε εργατικά χέρια και χωρίς να παραβλέπουμε τις ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης των αλλοδαπών εργατών γης.
8. Η κλιματική αλλαγή έφερε νέα προβλήματα στις καλλιέργειες της περιφέρειας και είναι άμεση ανάγκη ο ΕΛΓΑ να επικαιροποιήσει το είδος των αποζημιώσεων λαμβάνοντας υπόψη τα καινούργια δεδομένα.
9. Από το 2023 ξεκινά στη χώρα μας η εφαρμογή της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023-2027. Το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο που υπέβαλε η χώρα μας και κατόπιν τροποποιήσεων εγκρίθηκε το φθινόπωρο του 2022, δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του αγροτικού κόσμου. Το ΥΠΑΑΤ δεν παρείχε καμία ενημέρωση στους παραγωγούς για τις υποχρεώσεις τους στα πλαίσια εφαρμογής της νέας ΚΑΠ. Η πίεση της περιφερειακής αρχής προς το ΥΠΑΑΤ είναι άκρως απαραίτητη για την γρήγορη ομαλοποίηση της διαδικασίας υποβολής της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης 2023 και την ένταξη των αγροτών μας σε οικολογικά σχήματα, όπως αυτά έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
10. Η αναβάθμιση και αναζωογόνηση της υπαίθρου της περιφέρειας μας δεν είναι μέλημα μόνο του αγροτικού κόσμου, αλλά όλης της κοινωνίας της Πελοποννήσου
Ματσατσίνης Γιάννης
Γεωπόνος ελεγκτής στον ΟΠΕΚΕΠΕ Μεσσηνίας
Msc στην Περιβαλλοντική Πολιτική και Διαχείριση
Πιστοποιημένος Γεωργικός Σύμβουλος
Υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος Μεσσηνίας
με την παράταξη του Μανώλη Μάκαρη
«ΠΡΩΤΑ Η ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ»
