Στο πλαίσιο του σχεδίου διεύρυνσης του δικτύου Μεσογειακών Μονοπατιών Μηναγίων, με στόχο την προστασία και ανάδειξη των περιβαλλοντικών και πολιτισμικών πόρων μιας ιδιαίτερης περιοχής της Νότιας Μεσσηνίας, πριν λίγες ημέρες ολοκληρώθηκε ο δύσκολος καθαρισμός του νέου Μονοπατιού Εθνικής Αντίστασης που βρίσκεται στην περιοχή του ιστορικού οικισμού Κάτω Αμπελοκήπων και το οποίο συνδέει το Μονοπάτι παλιών νερόμυλων με το Μονοπάτι Μηναγιώτικο Natura 2000, αυξάνοντας έτσι σε πέντε τα μονοπάτια του εν λόγω δικτύου.
Το νέο μονοπάτι δημιουργεί πλέον μια νέα κυκλική πεζοπορική διαδρομή μήκους 2 Km για όλους τους περιπατητές με αφετηρία και τερματισμό τον οικισμό των Κάτω Αμπελοκήπων (η χρονική διάρκεια της πεζοπορικής διαδρομής είναι περίπου 45 – 60 λεπτά), ενώ παράλληλα δίνει τη δυνατότητα στους πεζοπόρους να περιηγηθούν σε μια ενιαία διαδρομή 14 Km που διατρέχει 3 μονοπάτια (με βασικό κορμό το Μονοπάτι Μηναγιώτικο Natura 2000) με αφετηρία τον ημιορεινό οικισμό των Κάτω Αμπελοκήπων και τερματισμό τον παραθαλάσσιο οικισμό της Φοινικούντας.
Οι περιπατητές, εφόσον πεζοπορήσουν το Μονοπάτι παλιών νερόμυλων μήκους 500 μέτρων, φτάνουν στη συνέχεια στην αρχή του νέου μονοπατιού Εθνικής Αντίστασης όπου μπορούν να θαυμάσουν τον εντυπωσιακό ιστορικό καταρράκτη Παλιόμυλου, ύψους περίπου 10 μέτρων, καθώς και έναν ερειπωμένο μεσαιωνικό υδρόμυλο (Παλιόμυλος) από τον οποίο έλκει την καταγωγή του ονόματός του ο καταρράκτης. Σε σχέση με την ιστορία του εν λόγω υδρόμυλου, αξίζει να αναφερθεί ότι, ο μύλος αποτυπώνεται σε βενετικούς χάρτες του 1690 καθώς και ο οικισμός Κάτω Μηνάγια (Villa Minaia catu). Ακολούθως, κατά τις απαρχές της σύστασης του νεοελληνικού κράτους, ο εν λόγω μύλος αποτέλεσε εθνικό υδρόμυλο (1842-1843). Στη συνέχεια, κατά την περίοδο της κατοχής και στο πλαίσιο της ύπαρξης του Αρχηγείου Εθνικής Αντίστασης Νότιας Μεσσηνίας (1941-1944) που έδρευε στο Διατηρητέο Δημοτικό Σχολείο Κάτω Αμπελοκήπων, στελέχη της αντιστασιακής οργάνωσης του ΕΑΜ της περιοχής δημιούργησαν δίπλα στον καταρράκτη, στην κρέμαση του «Παλιόμυλου», μια υδροηλεκτρική εγκατάσταση για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με στόχο τη φόρτιση μπαταρίας αυτοκινήτου. Η φορτισμένη μπαταρία στη συνέχεια μεταφερόταν από την οργάνωση σε κοντινό υδρόμυλο (μύλος Κυριαζόπουλου) για τη λειτουργία μυστικού ραδιοφώνου. Παράλληλα, με τη χρήση γραφομηχανής, συντασσόταν δελτίο τύπου, με τίτλο «Ο Αγωνιστής», με τα νέα που μεταδίδονταν από το BBC, το Κάιρο και τη Μόσχα, ενώ κάθε εβδομάδα τα δελτία τύπου κυκλοφορούσαν με απόλυτη μυστικότητα σε όλους τους οικισμούς της ευρύτερης περιοχής, μέσω του Αρχηγείου και των στελεχών της οργάνωσης.
Επίσης, δίπλα στον ερειπωμένο μεσαιωνικό υδρόμυλο βρίσκεται ένας εντυπωσιακός αιωνόβιος πλάτανος που έχει ενταχθεί στο Δίκτυο Αιωνόβιων Δέντρων Ελληνικής Επανάστασης και το επόμενο έτος, στο πλαίσιο των 200 ετών από την μάχη Κάτω Μηναγίων, θα σημανθεί με την επετειακή ετικέτα του Δικτύου, καθώς συσχετίζεται με τις προφυλακές των Ελλήνων που αντιμετώπισαν τους Τουρκοαιγυπτίους στην εν λόγω μάχη κατά το έτος 1825 και όλα δείχνουν ότι προμηθεύονταν αλεύρι από τον εν λόγω μύλο για τη διατροφή τους.
Ακολούθως, το εν λόγω μονοπάτι συνεχίζει να διατρέχει εντυπωσιακή δενδρώδης παραποτάμια διαδρομή καθώς κινείται παράλληλα με το Μηναγιώτικο ρέμα, ενώ στη συνέχεια, μετά από 300 μέτρα, κινείται δυτικά εντός πυκνού δάσους με δέντρα, όπως βελανιδιές, κυπαρίσσια, σφένδαμους πρίνους κ.α.. Ακολούθως, το μονοπάτι περνά από την ιστορική σπηλιά «Βάγια» που αποτέλεσε καταφύγιο ανταρτών κατά την δεκαετία του 1940. Στη συνέχεια, ο πεζοπόρος θα βρεθεί σε σημείο με μοναδική θεά, όπου μπορεί να θαυμάσει μια εντυπωσιακή συστοιχία βράχων (ιστορικός Βγενόβραχος) όπου στο ανατολικό του τμήμα δεσπόζει το φραγκικό κάστρο Molines, ενώ νοτιότερα μπορεί να δει το μοναδικό μεσογειακό πευκοδάσος της περιοχής. Το μονοπάτι στη συνέχεια συνδέεται με το αρχικό τμήμα του Μονοπατιού Μηναγιώτικου Natura 2000, οπού ο πεζοπόρος μπορεί να κινηθεί βόρεια και να επιστρέψει στον οικισμό των Κάτω Αμπελοκήπων ή να κινηθεί νότια προς τον οικισμό της Φοινικούντας.
Επίσης, αξίζει να αναφερθεί ότι, η δύσκολη χαρτογράφηση και ο καθαρισμός της εν λόγω πεζοπορικής διαδρομής βασίστηκε στις γνώσεις και στην εθελοντική βοήθεια του έμπειρου οδηγού κ. Νικόλαου Γ. Μιχαλόπουλου, καθώς γνωρίζει πολύ καλά την εν λόγω περιοχή πυκνής βλάστησης. Τέλος, σχεδιάζεται για το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, σε συνεργασία του Ινστιτούτου Πολιτισμού Μεσσηνίας με το νέο Κέντρο Μελέτης Λαογραφίας Καλλιθέας, η δημιουργία κοινών ξεναγήσεων στο δίκτυο Μεσογειακών Μονοπατιών Μηναγίων και στο νέο Μουσείο Λαογραφίας του οικισμού της Καλλιθέας που αποτελεί καρπό του εν λόγω νέου οργανισμού.
Ινστιτούτου Πολιτισμού Μεσσηνίας
