Διατηρητέο Δημοτικό Σχολείο Κάτω Αμπελοκήπων Μεσσηνίας (1935-1965)

«Αρχηγείο Εθνικής Αντίστασης Νότιας Μεσσηνίας 1941-1944»

Το Δημοτικό Σχολείο Κάτω Αμπελοκήπων ιδρύθηκε με Βασιλικό Διάταγμα του έτους 1921 και η κατασκευή του ανάγεται τη διετία 1932-34, βάσει πρότυπου αρχιτεκτονικού σχεδίου αγροτικού μονοτάξιου διδακτηρίου της δεκαετίας του 1920 του τότε Υπουργείου Παιδείας. Εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 1935 με πρώτη εκπαιδευτικό την Όλγα Σαρατσιώτη, ενώ, τον Σεπτέμβριο του 1937 και ως το 1941 τη σκυτάλη θα αναλάβει ο δάσκαλος Κωνσταντίνος Γέμελος, η εμβληματική μορφή της Εθνικής Αντίστασης που με το έργο του και τους αγώνες του ενέπνευσε καλλιτέχνες όπως τον Ρίτσο και τον Φαρσακίδη.

Τον Οκτώβριο του 1941, εν μέσω κατοχής, με απόφαση της επαρχιακής επιτροπής του ΕΑΜ Πυλίας, το σχολείο αποτέλεσε το αρχηγείο της Εθνικής Αντίστασης της Νότιας Μεσσηνίας. Έτσι, για το χρονικό διάστημα 1941-1944 υπήρξε επίκεντρο των συμβουλίων και των αποφάσεων των διοικητικών υπηρεσιών της Εθνικής Αντίστασης. Τον Αύγουστο του 1944 το σχολείο βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς κατακτητές, αλλά ως εκ θαύματος το κτήριο παρέμεινε όρθιο.

Στα μεταπολεμικά χρόνια το σχολείο αποτέλεσε και πάλι φάρο γνώσης για δεκάδες μαθητές, που διέπρεψαν σε σημαντικούς τομείς της κοινωνίας. Το κουδούνι του ιστορικού σχολείου χτύπησε για τελευταία φορά τον Ιούνιο του 1965, καθώς λόγω σημαντικής ρωγμής κρίθηκε σκόπιμη η διακοπή λειτουργίας του.

Πρόσφατα, μετά από μακροχρόνιο αγώνα και έρευνα ιδιωτών, σχετικά με την ιστορική τεκμηρίωσή του, αλλά και την υποστήριξη της MONUMENTA και της Περιφέρειας Πελοποννήσου, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού αποφάσισε τον χαρακτηρισμό του ως Διατηρητέου Νεωτέρου Μνημείου (ΦΕΚ159/ΑΑΠ/31.07.2018), σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ 1γ. του ν.3028.2002, (που αφορά τα νεότερα πολιτιστικά αγαθά που ανάγονται στην περίοδο των εκάστοτε τελευταίων εκατό ετών και χαρακτηρίζονται μνημεία λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, πολεοδομικής, κοινωνικής, εθνολογικής, λαογραφικής, τεχνικής, βιομηχανικής ή εν γένει ιστορικής, καλλιτεχνικής ή επιστημονικής σημασίας τους) λόγω της «ιδιαίτερης ιστορικής και κοινωνικής σημασίας τους, αφού είναι συνδεδεμένο με την ιστορία του τόπου και αποτελεί σημείο αναφοράς για τους κατοίκους». Η εμβληματική αυτή απόφαση, ανοίγει πλέον το δρόμο για τη διάσωση και ανάδειξή του.

Σήμερα, βάσει αυτών, έχει δημιουργηθεί μια Συμβουλευτική Επιτροπή Αποκατάστασης του Μνημείου, που έχει αναλάβει σχετικές πρωτοβουλίες για την χρηματοδότηση μελέτης και αποκατάστασης του εμβληματικού μνημείου από την πολιτεία, ώστε να λειτουργήσει ως μουσειακός χώρος πολιτισμού και ιστορίας.