«Η Φωτογραφία είναι αλήθεια.
Το Σινεμά είναι αλήθεια είκοσι τέσσερις φορές το δευτερόλεπτο»
Ζαν-Λυκ Γκοντάρ
Φωτογραφία και Κινηματογράφος, δύο εκφραστικά μέσα εκ διαμέτρου αντίθετα. Στατικότητα από τη μια, κίνηση από την άλλη, με κοινό όμως πρόγονο. Camera obscura ή αλλιώς σκοτεινός θάλαμος, ένα φυσικό φαινόμενο που ανάγεται στα χρόνια του Αριστοτέλη και αποτελεί το λόγο ύπαρξης των δύο τεχνών.
Υπάρχουν φορές που μία ή και περισσότερες εικόνες ξεφεύγουν από το σύνολο που απαρτίζουν μια ταινία και αποτυπώνονται στο μυαλό μόνες τους, αυτόνομες. Άλλοτε πάλι μια ταινία χαρακτηρίζεται από την ιδιαιτερότητα της φωτογραφίας της, ή ένας σκηνοθέτης μένει στην ιστορία για τις απαράμιλλες αφηγηματικές και αισθητικές μεθόδους της φωτογραφίας που χρησιμοποιεί στο σύνολο του έργου του, όπως ο Μπέργκμαν, ο Ταρκόφσκι ή ο Αγγελόπουλος.
Το αφιέρωμα αυτό ξεκινά με τη νέα ταινία της Σοφίας Εξάρχου «Animal» (6/3), με αφορμή τον Χρυσό Αλέξανδρο και τη διάκρισή της για τη φωτογραφία της στο φετινό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Με μουντά χρώματα και αποστασιοποιημένη ματιά, ακολουθεί την Κάλια και την προσπάθειά της να αντισταθεί στην παγίδα της υπαρξιακής ρουτίνας.
Πολλές ταινίες έχουν κατά καιρούς διεκδικήσει τον τίτλο του κινηματογράφου γρίφου, ελάχιστες όμως, τον έχουν κατακτήσει, τόσο θριαμβευτικά, όσο το «Blow Up» του Μικελάντζελο Αντονιόνι (13/3), το οποίο αποτέλεσε τη μεγαλύτερη καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία της καριέρας του, με πρωταγωνιστή έναν επιτυχημένο φωτογράφο μόδας και μια τυχαία φωτογραφία.
Το νέο τολμηρό ντοκιμαντέρ της Λόρα Πόιτρας «Όλη η ομορφιά και η αιματοχυσία» (20/3), τολμά μια θαρραλέα βιογραφική προσέγγιση της φωτογράφου Ναν Γκόλντιν, μιας έντονα πολιτικοκοινωνικά ενεργής προσωπικότητας.
Ο επίλογος της ενότητας αυτής δικαιωματικά ανήκει στη μνημειώδη ταινία του Κρις Μαρκέ «La Jetee», ένα πειραματικό φιλμ διάρκειας 28 λεπτών, που αποτελείται από 410 ασπρόμαυρες φωτογραφίες εξπρεσιονιστικής αισθητικής, και μόλις ένα πλάνο διάρκειας 5 δευτερολέπτων, που αφηγείται μια ερωτική ιστορία με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας και φιλοσοφικού στοχασμού επάνω στη ζωή, τη μνήμη, τον χρόνο, τον έρωτα.
Κάτι αντίστοιχο κάνει και ο προσωπικός φίλος του Μαρκέ – ο Αλέν Ρενέ στην ταινία του 1959 «Χιροσίμα αγάπη μου» – 27/3, μια ταινία που δεν ανήκει σε κανένα κινηματογραφικό είδος, δεν χωράει ακόμη και στην πιο διευρυμένη ερμηνεία του «ποιητικού σινεμά», ένα ημερολόγιο κοσμικής μνήμης, όπου η πραγματικότητα διακόπτει συνεχώς την μυθοπλασία πριν και οι δύο αυτές αντίρροπες καταστάσεις γίνουν ένα.
Η ενότητα του Μαρτίου Φωτογραφία και Κινηματογράφος πραγματοποιείται με την πολύτιμη συνεργασία της Φωτογραφικής Ομάδας Καλαμάτας.
Επίσης, τον Μάρτιο επιστρέφει το Φεστιβάλ μας! Από 26/03/2024 μέχρι 31/03/2024 θα διεξαχθεί το 2ο Φεστιβάλ Παιδικού και Εφηβικού Κινηματογράφου Καλαμάτας, με ταινίες από όλο τον κόσμο για παιδιά και εφήβους. Περιλαμβάνει εκπαιδευτική ζώνη για μαθητές και εκπαιδευτικούς, διαγωνιστικό τμήμα και πολλές εκπλήξεις.
Τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Θρησκευμάτων, με την υποστήριξη του Δήμου Καλαμάτας και της ΦΑΡΙΣ – Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Καλαμάτας.
ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΠΡΟΒΟΛΩΝ
Προβολές: Ώρα 21:00 | Αμφιθέατρο Θοδ. Αγγελόπουλος, Εργατικό Κέντρο Καλαμάτας.
Είσοδος: Γενική 5 ευρώ, είσοδος 3 ευρώ για ανέργους, πολυτέκνους και φοιτητές, και ελεύθερη για νέους κάτω των 18 ετών
ΤΕΤΑΡΤΗ 06 ΜΑΡΤΙΟΥ
Animal
Drama | K-16 | 2023 | Ελ | 116΄
Σκηνοθεσία: Σοφία Έξαρχου
Παίζουν: Δήμητρα Βλαγκοπούλου, Φλωμαρία Παπαδάκη
H Κάλια είναι μια δυναμική χορεύτρια σε ελληνικό ξενοδοχείο τρίτης κατηγορίας το οποίο φιλοξενεί κάθε καλοκαίρι τουρίστες κυρίως από τη Ρωσία και τις βαλκανικές χώρες. Η αποστολή της Κάλιας και των συνεργατών της είναι να βρουν τα κατάλληλα μουσικοχορευτικά νούμερα για να ψυχαγωγήσουν τους εκλεκτούς πελάτες του ξενοδοχείου. Καθώς το καλοκαίρι κορυφώνεται και η πίεση αυξάνεται, οι νύχτες τους γίνονται βίαιες και ο αγώνας της Κάλιας αποκαλύπτεται στο σκοτάδι. Αλλά όταν ανάψουν ξανά τα φώτα, το σόου θα πρέπει να συνεχιστεί.
Στη δεύτερη ταινία της, μετά από το ιδιαίτερο PARK του 2016, η Σοφία Εξάρχου συνεχίζει να πορεύεται στο πεδίο της εύστοχης και δηκτικής κοινωνικοπολιτικής αλληγορίας. Το «Animal» όχι μόνο καυτηριάζει υποδειγματικά μια ακόμη πτυχή του «Ελληνικού ονείρου», αλλά πετυχαίνει να γίνει μια στιβαρή αλληγορία για την κρίση της Δύσης και του καπιταλισμού.
Ο φετινός Χρυσός Αλέξανδρος δόθηκε στην Σοφία Εξάρχου, μόλις η δεύτερη φορά που το βραβείο πηγαίνει σε ελληνικά χέρια, τριάντα χρόνια μετά από τη νίκη του Σωτήρη Γκορίτσα για το «Απ’ το χιόνι», και βραβείο Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας για τη συγκλονιστική Δήμητρα Βλαγκοπούλου, η οποία είχε κερδίσει και το αντίστοιχο βραβείο στο φεστιβάλ του Λοκάρνο.
ΤΕΤΑΡΤΗ 13 MAΡΤΙΟΥ
Blow Up
Drama, Mystery, Thriller | K-13 | 1966 | It | 111΄
Σκηνοθεσία: Michelangelo Antonioni
Παίζουν: David Hemmings, Vanessa Redgrave, Sarah Miles
Ο Τόμας, ένα επιτυχημένος φωτογράφος μόδας στο Λονδίνο της δεκαετίας του ’60, φωτογραφίζει ένα βράδυ τυχαία ένα απομονωμένο ζευγάρι σε ένα πάρκο. Λίγο αργότερα ανακαλύπτει έκπληκτος ότι πιθανόν να έχει απαθανατίσει τη δολοφονία του άντρα του ζευγαριού.
Στο αγγλόφωνο σκηνοθετικό του ντεμπούτο, ο Μικελάντζελο Αντονιόνι εμπνέεται από το διήγημα «Las Babas del Diablo» του Χούλιο Κορτάσαρ για να παραδώσει τον πιο μοντέρνο, ευρηματικό, σέξι, cool και πολυεπίπεδο κινηματογραφικό στοχασμό πάνω στο σύγχρονο lifestyle και την αδιέξοδη σχέση του με την αλήθεια που το περιβάλλει.
Το Blow Up είναι ένα φιλμ για την ουσία της τέχνης του Αντονιόνι, που είναι η παραποίηση. Ο χαοτικός, άνευ λογικής κόσμος, γίνεται μέσα απ’ τον φακό του φωτογράφου, τον φακό του κινηματογραφιστή, μια αφήγηση μεστή νοήματος. Ο σκηνοθέτης είναι ένας γλύπτης: η κάμερά του σμιλεύει τον άμορφο όγκο της πραγματικότητας και του δίνει ένα σχήμα, δημιουργεί το άγαλμα του νοήματος. Έτσι, παράγεται η ψευδαίσθηση μιας ιστορίας.
Η ταινία απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ Καννών καθώς και υποψηφιότητες για Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Σεναρίου, αποτελεί δε σημείο αναφοράς της ποπ κουλτούρας.
ΤΕΤΑΡΤΗ 20 MAΡΤΙΟΥ
All the beauty and the bloodshed – Όλη η ομορφιά και η αιματοχυσία
Documentary, Drama | K-16 | 2022 | USA | 122΄
Σκηνοθεσία: Laura Poitras
Παίζουν: Nan Goldin, David Velasco, Megan Kapler.
Σκηνοθέτης ταινιών ντοκιμαντέρ με έντονο πολιτικό προσανατολισμό, η Λόρα Πόιτρας με τη νέα της ταινία «Όλη η Ομορφιά και η Αιματοχυσία», τολμά μια θαρραλέα βιογραφική προσέγγιση της φωτογράφου Ναν Γκόλντιν, μιας έντονα πολιτικοκοινωνικά ενεργής προσωπικότητας. H Ναν Γκόλντιν είναι ένας ζωντανός θρύλος της φωτογραφίας, από τη δεκαετία του 70 αιχμαλωτίζει με το φακό της καθημερινές, προσωπικές στιγμές, δικές της, των συντρόφων της, των φίλων της και άλλων καλλιτεχνών, από τις συλλογικότητες και τις υποκουλτούρες, στις οποίες γαλουχήθηκε και έγιναν η δική της οικογένεια. Φωτογραφίες που ξεχειλίζουν από ωμή τρυφερότητα και άγρια ομορφιά, αφιερωμένες σε αυτούς που έζησαν και ζουν στο περιθώριο, που απαθανατίζουν το φαινομενικά ευτελές και το μετατρέπουν σε κάτι αφοπλιστικά και καταλυτικά ανθρώπινο.
Η ταινία περιγράφει τον αγώνα της φωτογράφου ενάντια στην οικογένεια Σάκλερ, τη φαρμακευτική δυναστεία που ήταν σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνη για τον απίστευτο αριθμό θανάτων από την κατάχρηση των οπιοειδών.
Η Πόιτρας χτίζει μεθοδικά και ευρηματικά, με ειλικρίνεια αλλά και με χιούμορ, κάτι παραπάνω από μια απλή ταινία τεκμηρίωσης. Εμβαθύνει και αναλύει του έργο της Γκόλντιν με όλο το πολιτισμικό και πολιτικό συγκείμενο της εποχής του, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα την τόσο προσωπική και βιωματική καλλιτεχνική δημιουργία της. Η ταινία κέρδισε το Χρυσό Λιοντάρι στο φεστιβάλ της Βενετίας και ήταν υποψήφια για Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ.
ΤΕΤΑΡΤΗ 27 ΜΑΡΤΙΟΥ
La Jetee – Σταθμός αποχαιρετισμού
Sci Fi | K-13 | 1962 | Fr | 28΄
Σκηνοθεσία: Chris Marker
Παίζουν: Étienne Becker, Jean Négroni, Hélène Chatelai
Hiroshima mon amour – Χιροσίμα αγαπη μου
Drama, Romance | K-12 | 1959 | Fr | 90΄
Σκηνοθεσία: Alain Resnais
Παίζουν: Emmanuelle Riva, Eiji Okada, Stella Dassas
Στο La Jetee ο Γάλλος σκηνοθέτης, ποιητής, συγγραφέας, φωτογράφος, ντοκιμαντερίστας, πολιτικός, ακτιβιστής Chris Marker γύρισε το 1962 μια ταινία μικρού μήκος (διάρκειας 28 λεπτών), αποτελούμενη αποκλειστικά από ακίνητες εικόνες-ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Ο ίδιος, χαρακτήρισε την ταινία ως photo- roman (δηλαδή μια ιστορία δοσμένη μέσα από φωτογραφίες). Πρόκειται για το μοναδικό φιλμ στην ιστορία του κινηματογράφου, που δε μοιάζει με κανένα άλλο. Δεν έχει προηγούμενο όπως δεν έχει κι επόμενο. Το La Jetée ή «Σταθμός Αποχαιρετισμού», όπως καθιερώθηκε στα ελληνικά, κρατάει τη δική του θέση ανάμεσα στα μεγάλα αριστουργήματα της επιστημονικής φαντασίας, αλλά και της ίδιας της ιστορίας του σινεμά. Με voice-over και καταιγισμό από φωτογραφίες που αντιπαρατίθενται, προκάλεσε επανάσταση στη φιλμική γλώσσα και αποτέλεσε έμπνευση για τους 12 Πιθήκους του Τέρι Γκίλιαμ. Πρωτοπόρο, όχι μόνο για την τεχνική της σύνθεσης φωτογραφιών που λίγα δευτερόλεπτα μετά την έναρξή του θα ορκιζόσουν ότι κινούνται, αλλά κυρίως για τη διαχείριση του χωροχρόνου σαν φόντο για μια ερωτική ιστορία.
Στην Χιροσίμα Αγάπη μου, ο Αλέν Ρενέ ανακαλύπτει το χαμένο χρόνο, εφευρίσκει το μοντέρνο σινεμά όπως το ξέρουμε και παραδίδει ένα αριστούργημα για τη μνήμη – παρακαταθήκη για όσες γενιές και αν έρθουν.
Μία ηθοποιός φτάνει στη Χιροσίμα για να πρωταγωνιστήσει σε μια ταινία με θέμα την ειρήνη. Εκεί, γνωρίζει έναν Ιάπωνα, με τον οποίο γίνονται εραστές. Το ζευγάρι σε μια σειρά συζητήσεων εξομολογείται ο ένας στον άλλον τις σκέψεις και τις επώδυνες αναμνήσεις. Εκείνος, μιλάει για τη ζωή του και επαναλαμβάνει «Δεν έχεις δει τίποτα από τη Χιροσίμα». Εκείνη αναφέρεται στα εφηβικά της χρόνια στη Νεβέρ, κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, για το πως ερωτεύτηκε έναν Γερμανό στρατιώτη αλλά και στην ταπείνωση που υπέστη κατά τη διάρκεια της Απελευθέρωσης.
Όταν ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ δήλωνε για το ντεμπούτο του Αλέν Ρενέ πως είναι η πρώτη ταινία στην ιστορία του κινηματογράφου χωρίς καμία κινηματογραφική αναφορά, ήταν μάλλον ο μοναδικός τρόπος για να περιγράψει κάτι που κανείς δεν είχε δει ποτέ πριν στο σινεμά και κάτι που κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι μπορούσε ποτέ να συμβεί στο σινεμά.
Αν το «Χιροσίμα Αγάπη Μου» υπήρξε η εμβληματική ταινία της nouvelle vague ή ακόμη περισσότερο η αρχή του μοντέρνου σινεμά όπως το γνωρίζουμε, περισσότερο κι από όλα αυτά υπήρξε μια σπαρακτική προσπάθεια να φυλακιστεί ο χρόνος μέσα σε μπομπίνες από φιλμ – όχι με σκοπό να γίνει ένα ντοκουμέντο για τις γενιές που θα ακολουθούσαν αλλά με τη φιλοδοξία να τον σταματήσει και ξεκινώντας πάλι από την αρχή να απελευθερώσει το σινεμά από κάθε σύμβαση. Και να το ορίσει σαν την πεμπτουσία μιας ανάμνησης που δεν έχει σημασία αν ανταποκρίνεται στα γεγονότα και ενός ψέματος που όσο κι αν Εκείνος θα επιμένει κάθε φορά που θα του μιλάς, παραμένει η μεγαλύτερη αλήθεια απ’ όλες.
www.filmhouse.gr
#kalamatacinema
#filmhouse
