Του ΓΙΑΝΝΗ ΑΝΔΡΟΥΛΙΔΑΚΗ
Άλλη μια σχολική χρονιά ξεκινά σε λίγες μέρες. Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να δημιουργήσει κλίμα αισιοδοξίας, στο χώρο της εκπαίδευσης επικρατεί έντονος προβληματισμός, ανασφάλεια και αγωνία. Το σχολικό έτος θα αρχίσει και πάλι με δεκάδες άλυτα προβλήματα και με χιλιάδες χαμένες διδακτικές ώρες. Η αδιοριστία που επέβαλαν τα μνημόνια τα τελευταία 8 έτη συνεχίζεται και έχει δημιουργήσει τεράστια θέματα. Ανάμεσα τους και το μεγάλο ζήτημα των αναπληρωτών, οι οποίοι αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία με τα δικά της χαρακτηριστικά.
Χρειάζεται να γίνει γνωστό εξ αρχής, για όσους δε γνωρίζουν, ότι χωρίς αναπληρωτές τα σχολεία δεν λειτουργούν. Αρκεί να σκεφτούμε ότι σε πολλούς συλλόγους διδασκόντων, κυρίως σε δυσπρόσιτες περιοχές, αποτελούν την πλειοψηφία. Το κράτος διαχρονικά και με τρόπο προκλητικό αδιαφορεί για τα προβλήματα τους. Υπήρξα ο ίδιος αναπληρωτής για μια 10ετία σε διαφορετικά σχολεία και γνωρίζω καλά ποια είναι η ψυχολογία αυτών των ανθρώπων τούτες τις μέρες που υποβάλουν δήλωση προτίμησης και τις επόμενες που θα περιμένουν να δουν ποια τρύπα του εκπαιδευτικού συστήματος θα κληθούν να βουλώσουν. Θα δούμε πάλι εικόνες ντροπής σαν τις περσινές στη Μύκονο, τα Χανιά, τη Σαντορίνη κ.α, όπου δεν μπορούσαν να βρουν σπίτι. Μακριά από τις οικογένειες και τον περίγυρο τους είναι υποχρεωμένοι να αποκτήσουν αυτοματισμούς και να προσαρμοστούν γρήγορα στις νέες κοινωνικές και εκπαιδευτικές συνθήκες για να επιβιώσουν. Θυσιάζουν την προσωπική τους ζωή για λίγους μήνες προϋπηρεσίας αναγκασμένοι να τα βγάλουν πέρα με μισθούς πείνας και όσοι είναι «τυχεροί» σιτίζονται σε διάφορες λέσχες. Ιδιαίτερα εκείνοι που διορίζονται μέσω ΕΣΠΑ δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν χωρίς την οικονομική στήριξη της οικογένειας. Οι περισσότεροι γύρω στα 40 αδυνατούν να προγραμματίσουν μακροπρόθεσμα τη ζωή τους.
Τα προβλήματα τους, ωστόσο , δεν τελειώνουν εδώ. Στα σχολεία που πηγαίνουν να διδάξουν ζουν μέσα στις δομές της απομόνωσης που το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει δημιουργήσει. Χωρίς στοιχειώδη επιμόρφωση και συχνά χωρίς την ουσιαστική βοήθεια των παλαιότερων εκπαιδευτικών πέφτουν κατευθείαν στα βαθιά. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που καλούνται να διδάξουν αντικείμενα που οι μόνιμοι δε θέλουν, είτε γιατί τα θεωρούν δύσκολα, είτε γιατί δε συνδέονται με ιδιαίτερα μαθήματα. Ξεχωριστή αναφορά πρέπει να γίνει στους αναπληρωτές της ειδικής αγωγής, οι οποίοι εκτός από τις ιδιαίτερες περιπτώσεις των μαθητών με μαθησιακά προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν, γίνονται λάστιχο, αφού τρέχουν πανικόβλητοι να συμπληρώσουν ωράριο σε 3 ή 4 σχολεία.
Χρόνο με το χρόνο ο αριθμός των αναπληρωτών αυξάνεται. Μπορεί στην αρχή να κάλυπταν έκτακτες περιπτώσεις (εγκυμοσύνες, θανάτους ασθένειες κ.λ.π.), όμως, με τον καιρό το πρόβλημα μεγάλωσε και στην εποχή της κρίσης και των μνημονίων γιγαντώθηκε. Σήμερα στη συντριπτική τους πλειοψηφία καλύπτουν κενές οργανικές θέσεις. Γι αυτό η εκπαιδευτική κοινότητα χρειάζεται να διεκδικήσει ένα ώριμο αίτημα, που, νομίζω, έχει την υποστήριξη όλων, όσοι εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ήρθε η ώρα να μπει ένα τέλος στην ομηρία των αναπληρωτών και να γίνουν άμεσα και όχι στο βάθος τριετίας, όπως υπόσχεται η κυβέρνηση, μαζικοί διορισμοί από τους πίνακες τους, τόσο στη γενική παιδεία, όσο και στην ειδική αγωγή. Οι αφανείς αυτοί ήρωες, οι οποίοι κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες στο κοινωνικό σύνολο, δικαιούνται σταθερή και μόνιμη εργασία. Είναι τουλάχιστον απαράδεκτο και απάνθρωπο το ανάλγητο ελληνικό κράτος να τους εκμεταλλεύεται τόσα χρόνια και στη συνέχεια να τους αποβάλλει την ώρα μάλιστα που χρειάζεται και τη φρεσκάδα τους και τη διάθεση τους να προσφέρουν και τις γνώσεις τους. Επειδή, εντούτοις, η εμπειρία του 1997, όταν σε ένα βράδυ καταργήθηκε η επετηρίδα και χιλιάδες αναπληρωτές βρέθηκαν στο δρόμο, δείχνει ότι χωρίς πίεση οι υποσχέσεις είναι έπεα πτερόεντα, πρέπει το αίτημα του μόνιμου διορισμού τους να αποτελέσει μια από τις βασικές διεκδικήσεις της νέας σχολικής χρονιάς. Για να σταματήσουν, επιτέλους, οι αναπληρωτές να είναι οι χαμάληδες της εκπαίδευσης.
*Ο Γιάννης Ανδρουλιδάκης είναι εκπαιδευτικός στο 5ο ΓΕΛ Καλαμάτας
